Η στρατιωτική θητεία ως συγκροτική της ιδιότητας του πολίτη στην Ελλάδα

Abstract

Η παρούσα εργασία «Η στρατιωτική θητεία ως συγκροτική της ιδιότητας του πολίτης στην Ελλάδα» αποσκοπεί στο να εξετάσει αν η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας στην Ελλάδα, συμβάλει στην συγκρότηση της ιδιότητας που έχει ο πολίτης, ως μέλος αυτού του κράτους. Επίσης να διερευνήσει ποιες συνθήκες διαμόρφωσαν σήμερα τον θεσμό της υποχρεωτικής θητείας και ποιες είναι οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα και επιβάλλουν την διατήρηση του και την σκοπιμότητα της ύπαρξης του. Η υποχρεωτική θητεία των πολιτών για την επάνδρωση του στρατού στην Ευρώπη, αποτελεί ένα νεοτερικό θεσμό καθώς, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, το 1793. Έως τότε, η συγκρότηση των στρατιωτικών δυνάμεων ενός κράτους πραγματοποιούνταν από επαγγελματίες (μισθοφόρους), οι οποίοι δεν ήταν απαραίτητα υπήκοοι του κράτους αυτού. Στην Ελλάδα η υποχρεωτική εκπλήρωση της θητείας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1914, λίγο πριν την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μέχρι τότε η θητεία ήταν μεν υποχρεωτική, η πρόσκληση των πολιτών όμως δε, δεν ήταν καθολική και οι υποψήφιοι στρατιώτες επιλέγονταν με κλήρωση, για αυτό και ονομάζονταν κληρωτοί. Οι Έλληνες πολίτες ως στρατιώτες, πολέμησαν με αυτοθυσία στις μάχες που έδωσε ο Ελληνικός Στρατός και συνέβαλλαν με την συμμετοχή τους στην διαμόρφωση της σημερινής Ελληνικής επικράτειας, ειδικότερα κατά τα πρώτα είκοσι χρόνια του εικοστού αιώνα. Σήμερα η υποχρεωτική θητεία αποτελεί ένα θεσμό που εξακολουθεί να εφαρμόζεται στην Ελλάδα, φθίνει όμως στην Ευρώπη, καθώς τα περισσότερα κράτη αυτής και ειδικότερα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), αντικαθιστούν τον θεσμό του εθνικού στρατού και της υποχρεωτική θητείας από τον επαγγελματικό στρατό και την εθελοντική στράτευση. Η προοπτική της περεταίρω πολιτικής ενοποίησης στην ΕΕ και της δημιουργίας ενός Ευρωπαϊκού στρατού, η μακρά περίοδος ειρήνης στην Ευρώπη με εξαίρεση στα Βαλκάνια στα τέλη του εικοστού αιώνα και η συμμετοχή των περισσοτέρων Ευρωπαϊκών κρατών στο ΝΑΤΟ, συμβάλλουν στο γεγονός αυτό. Η στράτευση των πολιτών όμως, επιτρέπει στις ένοπλες δυνάμεις ενός κράτους, να παραμένουν αξιόμαχες και να διαφυλάσσουν τον ρόλο του εγγυητή της εδαφικής ακεραιότητας και της ασφάλειας αυτού, ως παράγοντας αποτροπής. Παράλληλα, οι ένοπλες δυνάμεις συνδράμουν σε περιπτώσεις όπου τα όργανα και οι μηχανισμοί της πολιτείας αδυνατούν να ανταποκριθούν, προσδίδοντας στο έργο και την αποστολή τους ένα κοινωνικό ρόλο. Σε αυτές τις ένοπλες δυνάμεις ο πολίτης καλείται να συμμετέχει και να συνδράμει στο έργο τους με την ενεργό παρουσία του ως οπλίτης, αποδεικνύοντας ότι, η συμμετοχή του δεν εκλαμβάνεται μόνο ως εκπλήρωση των υποχρεώσεων του απέναντι στο κράτος, αλλά ως συνεισφορά στην κοινωνία της οποίας αποτελεί πλήρες και ενεργό μέλος αυτής, αντιλαμβανόμενος την σημασία του ρόλου και της ιδιότητας του πολίτη και πως αυτός μέσω της στράτευσης, συνδράμει στην δημιουργία και στην εμπέδωση του κλίματος ασφάλειας που απολαμβάνουν οι υπόλοιποι πολίτες της κοινωνίας.