Διερεύνηση της δομής των φωτόφιλων βιοκοινοτήτων σκληρού υποστρώματος του Αιγαίου αναλύοντας φωτογραφικά δείγματα

Abstract

Για να μπορέσει να επιτευχθεί αποτελεσματική διαχείριση και διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας είναι απαραίτητη η καλή γνώση της δομής των βιοκοινοτήτων και η χωρική κατανομή τους. Η παρούσα διπλωματική εργασία εφαρμόζει μια μη καταστρεπτική μέθοδο δειγματοληψίας (φωτογραφικά δείγματα) στην οποία διερευνάται η δομή των βενθικών βιοκοινοτήτων του σκληρού υποστρώματος της ανώτερης υποπαραλιακής ζώνης στο Αιγαίο Πέλαγος. Τα φωτογραφικά δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν προήλθαν από το ερευνητικό πρόγραμμα MARISCA με στόχο τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στο Αιγαίο για τη διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας. Οι δειγματοληψίες πεδίου αφορούσαν την βιοποικιλότητα των βενθικών οργανισμών στις παράκτιες βραχώδεις περιοχές του Αιγαίου σε βάθη 5 μέτρων. Τα συνολικά αποτελέσματα των αναλύσεων, τα οποία κάλυψαν πολύ μεγάλη έκταση του Αιγαίου με αντιπροσωπευτικό τρόπο, υπέδειξαν υποβάθμιση της βιοποικιλότητας στις περισσότερες περιοχές. Το φαινόμενο ‘Γυμνός βράχος ‘ παρουσιάζεται με το μεγαλύτερο ποσοστό κάλυψης και μια εκτενή εμφάνιση σε πολύ μεγάλο αριθμό σταθμών δειγματοληψίας, με αυξανόμενα ποσοστά κάλυψης από τους Βόρειους γεωγραφικά σταθμούς προς τους Νότιους. Τα θαλάσσια μακροφύκη είχαν ένα λίγο χαμηλότερο ποσοστό από τους τύπους Υποστρωμάτων, ωστόσο με πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις πολύτιμων ειδών όπως για παράδειγμα τα είδη του Φαιοφύκους Cystoseira τα οποία είναι ενδεικτικά της καλής ποιότητας και υγείας των παράκτιων περιοχών. Γενικά από το σύνολο των σταθμών δειγματοληψίας καταγράφηκε σημαντικό έλλειμμα βιοποικιλότητας στις τάξεις των Μακροφυκών, δεδομένου ότι η φωτογραφική μέθοδος δειγματοληψίας έχει κυρίως καλύτερη αποτύπωση στον ‘Δενδρώδη όροφο’. Η φωτογραφική μέθοδος δειγματοληψίας που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα διπλωματική εργασία δεν στοχεύει στο να αντικαταστήσει τις συμβατικές μεθόδους μελέτης των βενθικών οργανισμών. Ωστόσο είναι ικανή και μπορεί να δώσει μια γρήγορη αλλά και σαφή εικόνα για την δομή των βιοκοινοτήτων, ειδικά όταν οι καταγραφές αφορούν μελέτες μεγάλης χωρικής κλίμακας όπως η συγκεκριμένη.

In order to achieve effective management and conservation of the marine biodiversity, good knowledge relevant to the structure and spatial distribution of the bio-communities is necessary. Our research implements a non-destructive sampling method (photoquadrat samples) in which we investigate the structure of the benthic bio-communities on hard substrate of the Infralittoral Zone in the Aegean Sea. The ecological data for this work came from the research project Marisca, which main purpose is the marine spatial planning in the Aegean for the conservation and protection of the biodiversity. According to our results which covered a large area of the Aegean Sea with the best possible representative way, the first acknowledgement is that marine biodiversity is in a decline in most areas. The endpoint of benthic community in the hard substrate in the Aegean Sea was the bare rock, which presented the highest coverage rate and extensive appearance in a very large number of sampling stations, with increasing coverage rates from the North to South (latitudinal gradient). Marine algae had a slightly lower percentage compared to Substrate types, however with very low concentrations of valuable species such as the Cystoseira species, which are indicative of good quality and health of coastal areas. Generally, from the set of sampling stations, a significant biodiversity deficit was recorded in the Marine algae ranks. This photographic sampling method which is used in this project is not intended to replace the conventional methods of studying benthic organisms. However, it is capable and can provide a quick but clear picture of the structure of the bio-communities, especially when the records are for large spatial scale studies such as this one.