Η λιβυκή κρίση: τα αίτια της και οι περιφερειακές της επιδράσεις

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία σκοπεύει στην ανάδειξη των εσωτερικών αντιφάσεων και αντιπαλοτήτων που υπήρχαν σε λανθάνουσα κατάσταση στην Λιβύη και οι οποίες με την ανατροπή του καθεστώτος του Συνταγματάρχη Καντάφι, ήρθαν στην επιφάνεια. Το ζήτημα των φυλών, η αντιπαλότητα μεταξύ κοσμικών και ισλαμικών πολιτικών δυνάμεων οδήγησαν σε εμφύλιο πόλεμο σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία αναδιατάσσεται η ισχύς σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο. Έτσι μικρές και μεσαίες δυνάμεις είχαν την ευκαιρία να εμπλακούν στην λιβυκή κρίση μετατρέποντας την σε πόλεμο δι’ αντιπροσώπων. Αντικείμενο της παρούσας μελέτης είναι η ανάδειξη αυτών των ιδιαίτερών χαρακτηριστικών της Λιβύης, με σκοπό την κατανόηση αφενός των αίτιων της λιβυκής κρίσης και αφετέρου του τρόπου με τον όποιο οι ξένες δυνάμεις προσπαθούν να την εκμεταλλευθούν προς όφελός τους. Για τον σκοπό αυτό θα αναλυθούν τα αίτια της εξέγερσης, οι παράγοντες που οδήγησαν στον εμφύλιο, ώστε να γίνει κατανοητό το πλαίσιο της σύγκρουσης, καθώς επίσης και ο περιφερειακός αντίκτυπος της σύγκρουσης που εκτυλίσσεται στη Λιβύη από το 2014 μέχρι σήμερα. Τέλος, θα αναλυθούν η πολιτική και οι στόχοι των ξένων δυνάμεων που αναμειγνύονται εμμέσως ή αμέσως στην λιβυκή κρίση αλλά και η δράση των διεθνών Οργανισμών, κυρίως του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ως συμπέρασμα μπορεί να ειπωθεί ότι η λιβυκή κρίση δεν φαίνεται να τελειώνει αντιθέτως μάλλον βαθαίνει. Αυτό συμβαίνει καθώς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Λιβύης δεν διευκολύνουν την επίτευξη μίας πολιτικής λύσης, ενώ παράλληλα η εμπλοκή των ξένων δυνάμεων δημιουργεί ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος στο όποιο κανείς δεν μπορεί να υποχωρήσει. Τέλος, η μετατροπή του λιβυκού κράτους σε ένα αποτυχημένο κράτος (failed state) αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για το υποσύστημα καθώς αποτελεί πηγή ασύμμετρων απειλών.

The present dissertation aims to highlight the internal contradictions and rivalries that existed in a latent state and which, with the overthrow of Colonel Gaddafi's regime, came to the surface. Tribal rivalries but also rivalries between secularists and Islamists led to a civil war at a time when power is being redistributed internationally and regionally. Thus, small, and medium-sized powers had the opportunity to get involved in the Libyan crisis, turning it into a proxy war. The object of the study is to highlight these special features of Libya, to understand on the one hand, the causes of the Libyan crisis and on the other hand the way in which foreign forces are taking advantage of the situation. This is achieved through the analysis of the internal factors of the uprising and the regional impact of the civil war. Finally, the analysis of the main foreign powers and international organizations presents the other side of the issue. In conclusion, it can be said that the Libyan crisis does not seem to be ending, on the contrary, it is deepening. This is because the characteristics of Libya do not facilitate a smooth political solution while at the same time the involvement of foreign powers creates a zero-sum game to which no one can back down. The transformation of the Libyan state into a failed state has become the biggest threat to the subsystem as it is a constant source of asymmetric threats with far reaching effects.