Η πολιτική της Σαουδικής Αραβίας: ουαχαμπισμός και αδελφοί μουσουλμάνοι, από την συνεργασία στην σύγκρουση

Abstract

Η παρούσα εργασία εξετάζει το πώς μεταβλήθηκε η στάση και πολιτική της ουχαμπιτικής Σαουδικής Αραβίας απέναντι στους σουνίτες Αδελφούς Μουσουλμάνους, οι οποίοι από σύμμαχοι κατέστησαν κίνδυνος για το βασίλειο από την στιγμή που η ισλαμική σκέψη τους ερμηνεύθηκε ως απειλή στην επιβίωση του σαουδαραβικού καθεστώτος. Αυτή η αλλαγή στην προσέγγιση μπορεί να αποδοθεί στους παρακάτω βασικούς παράγοντες: i) στις αλλαγές στην σαουδαραβική πολιτική, όπως η ιδιαίτερη προσέγγιση Ριάντ-Ουάσιγκτον κατά την μετα-διπολική περίοδο, ii) στην σταδιακή αύξηση της επιρροής των Αδελφών Μουσουλμάνων, -ιδίως μετά την αλλαγή της οικονομικής πολιτικής των κοσμικών αραβικών κρατών-, η οποία κορυφώθηκε με τις εκλογικές τους νίκες σε όσες χώρες έγιναν εκλογές μετά τις αραβικές εξεγέρσεις του 2011, iii) στην αστάθεια που επικράτησε στην συνέχεια σε ολόκληρο τον αραβικό κόσμο και τέλος, iv) στην συνειδητοποίηση του Σαουδαραβικού βασιλείου πως σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχείς ρυθμούς, εάν αυτό παραμείνει απαράλλακτο, είναι καταδικασμένο στην ανατροπή. Για την εκπόνηση της εργασίας, η μέθοδος που προτιμήθηκε ήταν αυτή της ποιοτικής ανάλυσης στην βάση της δευτερογενούς έρευνας, μέσα από την ανάλυση περιεχομένου προερχόμενου από επίσημες κυβερνητικές πηγές, επιστημονικά περιοδικά, βιβλία και σε μικρότερο βαθμό, από άρθρα εφημερίδων. Αναλύοντας τις περιφερειακές, αλλά και εσωτερικές παραμέτρους που στιγμάτισαν την σχέση μεταξύ των δύο δρώντων, εξήχθη το συμπέρασμα πως συγκρουόμενη με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους η Σαουδική Αραβία δεν απωθεί απλά έναν ιδεολογικό αντίπαλο. Ως εκ τούτου, το όραμα 2030 του Πρίγκιπα Διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν για το σαουδαραβικό βασίλειο, απωθεί παράλληλα ένα αυστηρά ισλαμικό παρελθόν, με αντάλλαγμα ένα βασίλειο που θα ανταποκρίνεται στις κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις του 21ου αιώνα και θα μεταρρυθμίζεται διαρκώς, προκειμένου να διατηρηθεί και να ανταπεξέλθει στις νέες συνθήκες, προκλήσεις και απειλές, ένας φιλόδοξος, αλλά και ζωτικής σημασίας στόχος, που παρεμποδίζεται σε σημαντικό βαθμό από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.

This thesis examines the ways Saudi Arabia changed its stance and policy towards the Sunni Muslim Brotherhood, once a very close ally to Riyadh, who became a foe after its Islamic thought was perceived as a threat to the survival of the Guld monarchy. This approach pivot can be attributed to the following factors: i) the shift in Saudi policy concerning relations with Washington during the post-bipolar period, ii) the gradual increase of the Muslim Brotherhood’s influence, -in particular after the change in the economic policy of the secular Arab states-, which peaked with their election victories in the countries where elections were held after the 2011 Arab revolutions, iii) the instability that prevailed all over the Arab world, iv) the shift in USA’s Middle Eastern policy and lastly, v) to the shattering realisation by the Saudi royal family that in a fast- changing world, unless it evolves, it is fated to be overthrown. The research method used was qualitative analysis based on secondary research through content analysis. The material was collected from official government sources, scientific journals, books and to a lesser extent, from newspaper articles. The analysis of the regional and internal parameters that defined the relation between the two actors led to the conclusion that, by clashing with the Muslim Brotherhood, Saudi Arabia is not confronting an ideological rival, as it did in the past with Nasserism, but is coming across an enemy, whom it is struggling to handle due to the ideological and political similarities they share. What is more, the strengthening of the Muslim Brotherhood’s grounding in Egypt further hinders Riyadh’s capacity to control the organization, a move that was possible up until 2011. Therefore, the 2030 vision by the Saudi Crown Prince Mohammed bin Salman for his kingdom repels a strictly Islamic past in exchange for a Kingdom that will correspond to the socio-economic challenges of the 21st century and that will constantly evolve, firstly to survive and secondly, to respond to the new international environment, the challenges, and the threats as well. It’s an ambitious, but rather vital goal, which is significantly impeded by the Muslim Brotherhood.