Η πολιτική της Ε.Ε έναντι της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ευρώπη, 2001-2015

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία εξετάζει τις πολιτικές που ακολούθησε η Ε.Ε. από το 2001 μέχρι και το 2015 για την αντιμετώπιση της ισλαμικής τρομοκρατίας στην Ευρώπη. Η χάραξη της πολιτικής της έχει δυο διαστάσεις, αυτήν της πολιτικής που εξήγαγε προς τις τρίτες νότιες μεσογειακές χώρες προκειμένου να ανακόψει την ισλαμική τρομοκρατική απειλή προς εκείνην και αυτήν της εσωτερικής πολιτικής που ακολούθησε με αποφάσεις και σχεδιασμούς για την πρόληψη, δίωξη και καταπολέμηση του φαινομένου στην Ευρώπη. Η εξωτερική της πολιτική βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στη στήριξη μεταρρυθμίσεων -κυρίως με την παροχή οικονομικής αρωγής- που θα οδηγούσαν στον εκδημοκρατισμό, την ανάπτυξη και τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις χώρες της ΜΕΝΑ, πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα εξαλείφονταν και οι αιτίες της ριζοσπαστικοποίησης στην περιοχή που οδηγούσαν σε τρομοκρατική δράση. Στην εσωτερική της πολιτική η Ε.Ε., τα πρώτα χρόνια έδωσε περισσότερη έμφαση στην απειλή που προερχόταν από έξω, καθυστερώντας να προσανατολίσει τη στρατηγική της στην αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης που συντελείτο στους δικούς της κόλπους και γεννούσε την εγχώρια ισλαμική τρομοκρατία. Οι δε αποφάσεις που λαμβάνονταν κινούνταν περισσότερο σε θεωρητικό πλαίσιο, ενώ τα κράτη μέλη δεν επεδείκνυαν ιδιαίτερη θέρμη να τις εφαρμόσουν γρήγορα. Η αντιτρομοκρατική στρατηγική απαιτούσε την υιοθέτηση πρακτικών υπερεθνικού χαρακτήρα, όπως τη συνεργασία και ανταλλαγή στοιχείων των εθνικών υπηρεσιών πληροφοριών, κάτι που δεν ήταν πρόθυμα τα κράτη μέλη να πράξουν. Ωστόσο, η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας δεν παύει να θεωρείται κυρίως υπόθεση εθνική. Τα ευρωπαϊκά κράτη μέλη παρουσιάζουν αρκετές διαφοροποιήσεις στις πολιτικές καταπολέμησης του φαινομένου που υιοθετούν και αυτό γιατί υπάρχει διάσταση τόσο στον τρόπο που αισθάνονται τα ίδια την απειλή όσο και στον τρόπο που θεωρούν κατάλληλο για την αντιμετώπισή της. Κάποιες χώρες δίνουν έμφαση στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης στο εσωτερικό τους, άλλες στην αυστηρή και εντατική δίωξη και άλλες θεωρούν αιτία του κακού του πρόσφυγες από τα μουσουλμανικά κράτη. Οι διαφοροποιήσεις αυτές δε βοήθησαν στην υιοθέτηση μιας ενιαίας ή έστω συνεκτικής αντιτρομοκρατικής πολιτικής στην Ευρώπη, τουλάχιστον μέχρι το 2015, χρονολογία κατά την οποία η Ε.Ε. -μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα στη Γαλλία- αποφάσισε και δρομολόγησε γρήγορα, πιο απτά και δραστικά αντιτρομοκρατικά μέτρα.