Το Παλαιστινιακό Ζήτημα και ο αραβικός κόσμος μετά την «Συμφωνία του αιώνα» και τις «Συμφωνίες του Αβραάμ»

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τις μεγάλες αλλαγές που συντελέστηκαν στην αμερικανική πολιτική και τις επιπτώσεις τους στην ευρύτερη περιοχή της Μέση Ανατολή, επί των ημερών του Ντόναλντ Τραμπ, Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (2017-2021). Στο μεταβαλλόμενο πεδίο της Μέσης Ανατολής, το οποίο χαρακτηρίζεται από μια σχέση «συγκοινωνούντων δοχείων», η περιοχή έχει δει και βιώσει, ειδικότερα την τελευταία δεκαετία, οξυμένα ενδοκρατικά προβλήματα, πολέμους δια αντιπροσώπων, καινοφανείς συμπράξεις και παρασκηνιακούς ανταγωνισμούς. Μέσα σε όλο αυτό το χάος (όπως έχει χαρακτηριστεί η περιοχή από τον Gilles Kepel ), η πολιτική που εφάρμοσε ο Αμερικανός Πρόεδρος επέφερε ριζικές αλλαγές, με κυριότερες αυτές που επήλθαν στην «καρδία» των προβλημάτων της Μέσης Ανατολής, το Παλαιστινιακό Ζήτημα. Πράγματι, το Παλαιστινιακό, αποτελεί την μακροβιότερη ανεπίλυτη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, και όχι μόνο, επηρεάζοντας, λιγότερο ή περισσότερο όλα τα προβλήματα πλησίον και εντός αυτής της περιοχής και ταυτόχρονα αποτελεί τη Λύδια Λίθο των ενδοαραβικών αντιπαλοτήτων, συγκρούσεων και συνεργασιών. Πριν καν συμπληρώσει ένα χρόνο στο αξίωμα του Προέδρου, μετέβαλε άρδην την αμερικανική πολιτική που εφάρμοζε η Ουάσιγκτον επί δεκαετίες στην περιοχή, παρουσιάζοντας μια συμφωνία ως μονόδρομο επίλυσης του Παλαιστινιακού, την οποία αποκάλεσε «Συμφωνία του αιώνα». Πρόκειται, όπως θα φανεί στα πλαίσια αυτής της διπλωματικής, για μία Συμφωνία εντελώς ετεροβαρή προς όφελος του Ισραήλ, η οποία όχι μόνο οδηγεί τους Παλαιστίνιους στην απόρριψή της, αλλά και αλλάζει τον ρόλο που διεκδικούσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην σύγκρουση Ισραηλινών και Παλαιστινίων, δηλαδή τον ρόλο του ουδέτερου μεσολαβητή. Η στροφή της αμερικανικής πολιτικής στο ζήτημα της περιφερειακής ενίσχυσης του Ισραήλ, αλλά και της περαιτέρω απομόνωσης των Παλαιστινίων ολοκληρώνεται με τις λεγόμενες «Συμφωνίες του Αβραάμ» τις οποίες υπέγραψαν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν, το Σουδάν και το Μαρόκο. Ο διάδοχός του, Τζο Μπάιντεν, φαίνεται να ακολουθεί μία διαφορετική γραμμή, εστιάζοντας περισσότερο στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν δείχνει όμως διατεθειμένος να αναλάβει δραστικές πρωτοβουλίες αναφορικά με τη Μέση Ανατολή γενικότερα και το Παλαιστινιακό Ζήτημα ειδικότερα.

Έτσι, φαίνεται ότι το Ζήτημα της Παλαιστίνης θα παραμείνει άλυτο, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον, πράγμα που αποβαίνει, όπως έχει φανεί μετά από τόσες δεκαετίες βίας και αιματοχυσίας, εις βάρος τόσο των Παλαιστινίων και των Ισραηλινών αλλά και εις βάρος της περιφερειακής σταθερότητας που έχει πληγεί ιδιαιτέρως, μετά τις εξεγέρσεις του 2011.