Αίτια και σημασία της Ουκρανικής κρίσης

Abstract

Η εργασία αυτή πραγματεύεται το περίπλοκο ζήτημα της Ουκρανικής Κρίσης με σκοπό, μέσα από μια συγκεντρωτική και αναλυτική βιβλιογραφική επισκόπηση, να προσδιοριστούν τα βαθύτερα-και όχι μόνο τα προφανή-αίτια που την προκάλεσαν και η σημασία της ουκρανικής κρίσης για τους άμεσα εμπλεκόμενους. Προτού όμως αρχίσει η απαρίθμηση των αιτιών που κρύβονται πίσω από την ουκρανική κρίση, κρίνεται απαραίτητη η σκιαγράφηση της μετα-σοβιετικής Ουκρανίας, εστιάζοντας στα βασικότερα χαρακτηριστικά της, τα οποία αποτέλεσαν τον πρόδρομο των εξελίξεων. Στο πρώτο κεφάλαιο, λοιπόν, παρατίθενται κάποια ιστορικά, πολιτικά και γεωστρατηγικά στοιχεία τα οποία περιγράφουν εν συντομία την ιδιοσυγκρασία της Ουκρανίας. Στο δεύτερο κεφάλαιο καταγράφονται τα αίτια της ουκρανικής κρίσης. Το ουκρανικό ζήτημα είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, τα οποία προέρχονται είτε εντός της Ουκρανίας (εσωτερική και εξωτερική πολιτική, εθνικός διχασμός π.χ. πορτοκαλί επανάσταση), είτε είναι εξωγενείς παράγοντες. Έχει αποδειχθεί ότι η Ουκρανία έχει εξελιχθεί σε ένα πεδίο ανταγωνισμού μεταξύ Ρωσίας, ΕΕ και ΗΠΑ καθώς στην περιοχή διακυβεύονται σημαντικά γεωπολιτικά συμφέροντα. Στο πλαίσιο των γεωπολιτικών αιτιών περιλαμβάνονται τα ενεργειακά ζητήματα, η ιδιαίτερη θέση της Κριμαίας, η επεκτατική πολιτική του Πούτιν και το γεωπολιτικό παιχνίδι της Δύσης στην περιοχή. Η καταγραφή αυτή οδηγεί συμπερασματικά σε ένα καταλογισμό των ευθυνών σχετικά με την ουκρανική κρίση με αποτέλεσμα να εγείρονται μερικά από τα πιο ακανθώδη ερωτήματα. Η ουκρανική κρίση οφείλεται αποκλειστικά στην παρεμβατική πολιτική του Πούτιν και στις σχέσεις που χαρακτηρίζουν τις δυο χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης ή σχετίζεται εξίσου με το όραμα της Δύσης για «διεύρυνση προς ανατολάς»; Γιατί η άρνηση της Ουκρανίας να υπογράψει τη Συμφωνία Σύνδεσης με την Ευρώπη πυροδότησε την ουκρανική κρίση με την έντονη αντίδραση της Ρωσίας; Μέσα από αυτά τα ερωτήματα διαφαίνονται τα αίτια και τα κίνητρα που κρύβονται πίσω από την ουκρανική κρίση. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται μια αποτίμηση της ουκρανικής κρίσης αναφορικά με την Ουκρανία, αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Στόχος είναι να προσδιοριστούν οι συνέπειες και η σημασία της ουκρανικής κρίσης για την ασφάλεια και την σταθερότητα στην περιοχή αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα, για τα οικονομικά και τα ενεργειακά ζητήματα, για τις περιφερειακές και τις διεθνείς σχέσεις που αφορούν τις εμπλεκόμενες πλευρές.