Το κίνημα των Νεοτούρκων και οι επιπτώσεις του στους πληθυσμούς της Ανατολίας

Abstract

Τα διερευνητικά ερωτήματα της παρούσας εργασίας είναι τα εξής: Γιατί ήταν τόσο καθοριστικό το Κίνημα των Νεοτούρκων και ο Μουσταφά Κεμάλ για τη διαμόρφωση του σύγχρονου κράτους της Τουρκίας; Γιατί οι μειονότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αντιμετωπίστηκαν με τόση βιαιότητα από τους Νεότουρκους; Πως γίνεται πληθυσμοί που συνυπήρχαν αρμονικά για αιώνες να καταλήγουν εχθροί; Για να διερευνηθούν αποτελεσματικά τα παραπάνω ερωτήματα θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη μας ότι δε γίνεται να υιοθετηθεί ολοκληρωτικά μια συγκεκριμένη εθνική αφήγηση, για παράδειγμα αυτή της Ελλάδας ή αυτή της Τουρκίας, για τα γεγονότα της περιόδου 1908-1923. Από τη μια πλευρά, οι Τούρκοι υπερτονίζουν την αγωνία τους να επιβιώσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία από τον διαμοιρασμό των εδαφών της ανάμεσα στους «άπληστους» συμμάχους της Αντάντ και οι βιαιότητες που ακολούθησαν εναντίον των -χριστιανικών κυρίως- μειονοτήτων αιτιολογήθηκαν ως η απάντηση σε δραστηριότητες των τελευταίων που απειλούσαν την ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Από την άλλη πλευρά, οι Έλληνες εμμένουν στις διώξεις και σφαγές που υπέστησαν ενώ οι Αρμένιοι μιλούν για προμελετημένο σχέδιο εξόντωσης τους από τους Νεότουρκους. Προκειμένου να ξεπεραστεί το παραπάνω πρόβλημα μεροληψίας έγινε η προσπάθεια να μελετηθούν όσο το δυνατό περισσότερες αντικρουόμενες απόψεις πάνω στα γεγονότα της συγκεκριμένης περιόδου. Προκειμένου να καταλήξουμε σε συμπεράσματα για τις προαναφερθείσες υποθέσεις εργασίας κρίθηκε απαραίτητο να ξεκινήσουμε τη μελέτη από α) την περίοδο της Τανζιμάτ που με τη διασπορά των ιδεών του διαφωτισμού, προετοίμασε το έδαφος για την ανατροπή της βασιλείας από το Κίνημα των Νεοτούρκων και β) τη βασιλεία του Αβδούλ Χαμίτ Β΄ που εισήγαγε τις πρώτες πολιτικές «ομογενοποίησης» του πληθυσμού της Ανατολίας (κεφ.2), στη συνέχεια να μελετήσουμε γενικά τις πολιτικές του κινήματος (κεφ.3) και τέλος να ερευνήσουμε ξεχωριστά τις επιπτώσεις που είχε το κίνημα για τους Έλληνες (κεφ.4), τους Αρμένιους και τους Εβραίους (κεφ.5).