Η εικόνα της Ευρώπης όπως αποτυπώνεται στα σχολικά εγχειρίδια της κοινωνικής και πολιτικής αγωγής της υποχρεωτικής εκπαίδευσης

Abstract

Η παρούσα εργασία καταγράφει και αναλύει τα θέματα τα οποία σχετίζονται με την Ευρώπη στα περιεχόμενα των βιβλίων της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης. Αποτελεί ανάλυση περιεχόμενου των βιβλίων της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής. Η ανάλυση περιεχομένου είναι μια μέθοδος η οποία αφορά λιγότερο το ύφος του κειμένου και περισσότερο τις εκφραζόμενες ιδέες. Η διαφοροποίηση είναι τεχνητή, διότι οι λέξεις εκφράζουν ιδέες και νοήματα. Η ανάλυση του περιεχομένου χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι οι αναλυόμενες ενότητες δεν είναι συνήθως λέξεις, αλλά έννοιες: εντάσσονται σ’ αυτήν την κατηγορία δύο λέξεις συνώνυμες ή δυο λέξεις διαφορετικές, με την ίδια όμως σημασία. Εξ’ άλλου, πολύ συχνά, οι χρησιμοποιούμενες ενότητες αποτελούνται από θέματα ή από ολόκληρες φράσεις του κειμένου. Το πρώτο μέρος της εργασίας αναφέρεται στα Αναλυτικά Προγράμματα και τα σχολικά εγχειρίδια και ειδικότερα στη θέση που κατέχει η Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή στα περιεχόμενά τους και στη συνέχεια τίθενται ερευνητικά ερωτήματα και προσδιορίζεται το πλαίσιο της έρευνας και τα ερευνητικά εργαλεία. Στο δεύτερο μέρος η εργασία αρχικά επιχειρεί τη γνωριμία με τα σχολικά εγχειρίδια της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης. Στο τρίτο μέρος της εργασίας μας διατυπώνουμε τα συμπεράσματα τα οποία προέκυψαν από την ανάλυση περιεχομένου των σχολικών εγχειριδίων της Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού και της Γ΄ Γυμνασίου καθώς και προτάσεις για την προσφορά του μαθήματος με στόχο την ανάδειξη των θεμάτων τα οποία σχετίζονται με την Ευρώπη. Θεωρούμε ότι τα ερωτήματα και τα αποτελέσματα από την ποιοτική ανάλυση των σχολικών της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης θα αποβούν χρήσιμα για τους εκπαιδευτικούς που καλούνται να προσεγγίσουν τα περιεχόμενά τους και να δώσουν ερεθίσματα για μελλοντικές έρευνες.

The present work records and analyses the issues related to Europe in the contents of the Citizenship textbooks used in Compulsory Education. The study forms a content analysis of the Citizenship textbooks. Content analysis is a research method which concerns, to a greater extent, the ideas expressed in a text, and, to a lesser extent, the style of the text. This differentiation is artificial because words convey both ideas and meanings. Content analysis is chatacterised by the fact that the units under analysis are not usually words but concepts; two synonymous words or two different words having the same meaning fall into this category. Besides, very often, the units of analysis used consist of topics or of entire text phrases. The first part of the study refers to the Curricula and the textbooks and more specifically to the place of Citizenship in their contents. Then, the research questions are posed and the framework of the research study is determined along with the research tools. In the second part of the paper, a familiarisation with the Citizenship textbooks of Compulsory Education is initially attempted. In the third part of our study, we formulate the conclusions which emerged from the content analysis of the textbooks utilised in the fifth and sixth year of Primary education as well as the textbooks used in the third year of Middle school. At the same time we offer suggestions with regard to the way the course should be offered, so that it would highlight issues related to Europe. We consider that the questions and the results of the qualitative analysis of the Citizenship textbooks used in Compulsory Education will prove useful to the teachers who are invited to approach their contents and provide stimuli for further research.