Αειφόρος ανάπτυξη στην εκπαίδευση το 2015: το παράδειγμα της Λέσβου

Abstract

Αειφόρο Ανάπτυξη, δηλαδή, η διαδικασία εξασφάλισης της παραγωγής αγαθών, χωρίς να μειώνεται η παραγωγική ικανότητα των φυσικών συστημάτων. Επομένως, μια ανάπτυξη που καταφέρνει με επιτυχία να εξισορροπήσει τους διάφορους παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων. Σε όλο αυτό το πλαίσιο, η εκπαίδευση διεκδικεί το δικό της ρόλο αφού αναγνωρίζεται ως σημαντικό εργαλείο για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης. Ο βασικός στόχος που έχει προταθεί προς υιοθέτηση είναι «Ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και προώθηση ευκαιριών δια βίου μάθησης για όλους » Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι η εκπαίδευση αποτελεί καταλυτικό παράγοντα στην επίτευξη ευρύτερων αναπτυξιακών στόχων καθώς και στην προώθηση της ειρήνης και της κοινωνικής συνοχής. Οι γνώσεις, οι δεξιότητες, οι αξίες και οι συμπεριφορές που θα πρέπει να έχουν οι πολίτες ώστε να μπορούν να παίρνουν ενημερωμένες αποφάσεις, να αναλάβουν ενεργό ρόλο σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, στην αντιμετώπιση και την επίλυση των παγκόσμιων προκλήσεων, μπορούν να αποκτηθούν μέσα από την Παγκόσμια Εκπαίδευση για τον Δημοκρατικό Πολίτη και την Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη . Όλα τα προηγούμενα αναφερόταν στους στόχους που τέθηκαν να υλοποιηθούν την δεκαετία 2005-2014, Δεκαετία της Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη, έτσι ορίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη. Όταν κάτι τελειώνει κάτι άλλο αρχίζει. Οι νέοι στόχοι οριστικοποιήθηκαν και υιοθετήθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη, το Σεπτέμβριο του 2015, έτσι ώστε να υπάρξει κοινή παγκόσμια ατζέντα για τα έτη 2015-2030. Κατά το σχολικό έτος 2014-2015, έτος στο οποίο αναφέρεται η παρούσα έρευνα βρισκόμαστε στο τέλος αυτής της δεκαετίας. Έχοντας ως δείγμα τα Γυμνάσια και Λύκεια της Λέσβου, καταβάλλεται η προσπάθεια καταγραφής αρχών που δηλώνουν την αειφόρο ανάπτυξη στα σχολεία αυτά. Όσον αφορά το παιδαγωγικό και διοικητικό μέρος στα σχολεία της Λέσβου, αυτό είναι υποχρεωτικό, εθνικά καθορισμένο και ελεγχόμενο από τους αρμόδιους πολιτειακούς φορείς. Έτσι οι αρχές της αειφορίας εμπεριέχονται στα νέα αναλυτικά προγράμματα μαθημάτων τόσο στο γυμνάσιο όσο και στο Λύκειο. Νέα μαθήματα έχουν προστεθεί στα σχολεία όπως οι Ερευνητικές Εργασίες στο Λύκειο και οι Βιωματικές Δράσεις στο Γυμνάσιο. Ενδιαφέρον υπάρχει στην καταγραφή των σχολικών προγραμμάτων, αφού είναι ένας θεσμός που εφαρμόζεται στα σχολεία από τους εκπαιδευτικούς κατά επιλογή τους και σε ώρες πέραν του σχολικού προγράμματος.Tήθεται το ερώτημα εάν τα σχολεία της Λέσβου υλοποίησαν σχολικά προγράμματα, πόσα και τι είδους. Επίσης και η καταγραφή του προγράμματος ένταξης μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στη σχολική τάξη, έχει ενδιαφέρον αφού είναι ένας θεσμός που αυξάνεται τα τελευταία χρόνια ραγδαία. Για αυτή τη μελέτη θα θέσουμε το ερώτημα πόσα σχολεία έχουν τμήματα ένταξης και πόσοι μαθητές συμμετέχουν σε αυτά. Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας έχει να κάνει με την καταγραφή των ενεργειακών καταναλώσεων ανά σχολείο και την κτιριοδομική τους κατάσταση. Η εξοικονόμηση ενέργειας και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των δημόσιων κτιρίων (σχολεία) έχει πλέον τεθεί ως εθνικός στόχος. Στόχος που συνδυάζει αρμονικά την προσπάθεια της χώρας να ενισχύσει την οικονομία της και να προστατεύσει το περιβάλλον. Εάν λοιπόν απαντηθούν τα ερωτήματα όπως, ποιά είναι η κτιριοδομική κατάσταση των σχολείων αυτών καθώς και ποιές είναι οι ενεργειακές καταναλώσεις τους θα έχουμε στοιχεία για την ενεργειακή αναβάθμιση τους. Βέβαια και σε τοπικό επίπεδο οι φορείς γνωρίζουν ότι λόγω της νησιωτικότητας της Λέσβου και της μεγάλης απόστασης από την ηπειρωτική χώρα, δημιουργείται ενεργειακό έλλειμμα με αποτέλεσμα να υπάρχουν περιβαλλοντικές επιβαρύνσεις στην ατμόσφαιρα του νησιού λόγω της χρήσης πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Έτσι η ενεργειακή αναβάθμιση σχολείων είναι στους μελλοντικούς στόχους τους. Στο πρώτο μέρος που ακολουθεί θα γίνει μια αναφορά σε ορισμένα ιστορικά στοιχεία σχετικά με το θεσμό της Α.Ε. και θα αναλυθεί διεξοδικότερα η έννοια της αειφορίας. Θα διερεύνηθεί για το τι συμβαίνει σε κάποια Ευρωπαϊκά και μη κράτη με την Α.Ε. Στο δεύτερο μέρος θα παρουσιαστεί το σημερινό ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, η δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και οι δομές που την απαρτίζουν, μιάς και η παρούσα έρευνα επικεντρώνεται στη συγκεκριμένη βαθμίδα και θα αναλυθούν οι αρχές της αειφόρου εκπαίδευσης. Στην ενότητα μεθοδολογίας παρουσιάζεται το δείγμα και όλη η διαδικασία συγκέντρωσης των στοιχείων της έρευνας. Η έρευνα θα ολοκληρωθεί, με την ανάλυση των ερωτηματολογίων και όλων των στοιχείων που έχουν συγκεντρωθεί στην ενότητα «Μεθοδολογία». Θα διατυπωθούν τα αποτελέσματα με τον ανάλογο σχολιασμό και στα συμπεράσματα θα ενσωματωθούν διάφορες προτάσεις για το μέλλον .