Εκτίμηση της κοινωνικής τρωτότητας έναντι σεισμικού κινδύνου στην πόλη της Λευκάδας με βάση τα στοιχεία των εθνικών απογραφών του 2011

Abstract

Η παρούσα εργασία καταπιάνεται με το θέμα της κοινωνικής τρωτότητας έναντι του σεισμικού κινδύνου στην πόλη της Λευκάδας. Η κοινωνική τρωτότητα είναι μια έννοια σύνθετη και πολυδιάστατη η οποία εντοπίζει εκείνες τις καταστάσεις που καθιστούν άτομα και κοινότητες ικανά (ή μη) να ανταποκριθούν και να ανακάμψουν από μια φυσική καταστροφή. Πρακτικά, αποκτά μια (συγκριτική) κλίμακα μέτρησης μέσα από τις διακυμάνσεις μεταβλητών όπως η ηλικία, το φύλο, το επάγγελμα, η οικονομική κατάσταση και τα χαρακτηριστικά του κτιριακού αποθέματος. Ωστόσο, οι μεταβλητές που περιγράφουν την οικονομική κατάσταση του ατόμου ή του νοικοκυριού απουσιάζουν από τα στοιχεία των εθνικών απογραφών. Για το λόγο αυτό η ανάλυση στράφηκε σε μεθόδους χωρικής μικροπροσομοίωσης. Το SimLefkas εκτιμάει το μέσο ισοδύναμο εισόδημα του νοικοκυριού (ΕΗDI) και τον κίνδυνο φτώχιας (AROP) σε επίπεδο οικοδομικού τετραγώνου για την πόλη της Λευκάδας. Συνολικά, συγκεντρώθηκαν στοιχεία για 23 μεταβλητές ενώ με την βοήθεια της ανάλυσης των κύριων συνιστωσών (PCA), ο αρχικός αριθμός των μεταβλητών μειώθηκε σε τέσσερις μόνο συνιστώσες οι οποίες εξηγούν το μεγαλύτερο μέρος της διακύμανσης των αρχικών δεδομένων (~90%). Ο δείκτης SoVI και οι συνιστώσες του δεν δείχνουν μόνο τη γεωγραφική διακύμανση της κοινωνικής τρωτότητας, αλλά και τη διακύμανση στις υποκείμενες αιτίες αυτής της τρωτότητας. Γνωρίζοντας τις υποκείμενες αιτίες και την τοποθεσία των κοινωνικά τρωτών ομάδων, οι εμπλεκόμενοι φορείς μπορούν αποτελεσματικά να στηρίξουν όλες τις προσπάθειες που στοχεύουν στον μετριασμό και την προετοιμασία για ένα πιθανό καταστροφικό γεγονός στο μέλλον. Τέλος τα αποτελέσματα της χωρικής μικροπροσομοίωσης και ο δείκτης SoVI με τις συνιστώσες του συνδυάζονται με τις (άμεσες) οικονομικές απώλειες του σεισμού του 2003 που παρατηρήθηκαν στην παλιά πόλης της Λευκάδας. Σε αύτη την πρώτη προσέγγιση, δεν μπορούν να αντληθούν ασφαλή συμπεράσματα για την συσχέτιση του δείκτη SoVI με τις οικονομικές απώλειες γιατί αφενός ο δείκτης αδυνατεί να ‘αιχμαλωτίσει’ όλες τις διαστάσεις της κοινωνικής τρωτότητας και αφετέρου τα στοιχεία οικονομικών απωλειών είναι σχετικά ελλιπή καθώς δεν περιλαμβάνουν τις έμμεσες απώλειες του σεισμού.

The present study focuses on the concept of social vulnerability to earthquake peril in the capital town of Lefkas island (western Greece). Social vulnerability is an intricate and multifaceted concept that identifies those situations rendering population and communities (un)unable to respond and recover from natural hazards. Practically, it obtains a (comparative) measure through the variations of variables such as age, gender, education, economic status and characteristics of building stock. However, the variables that describe the economic status of people or households are not available at town block level in the national census data. For this reason the analysis was oriented towards spatial microsimulation methods. The SimLefkas model estimates the mean equivalised disposable income (EHDI) and at-risk of poverty ratio (AROP) for each block of the Lefkas town. Data for 23 (initial) variables was gathered whereas this number was reduced into four components through principal component analysis (PCA), that explain the largest part of the variance of the original data (~90%). The SoVI index and its components not only demonstrate the spatial variation of social vulnerability but the variation in the underlying causes of vulnerability as well. Being aware of where vulnerable population lives and what makes them vulnerable, stakeholders can efficiently support all the efforts of mitigation and preparedness for potential disastrous events. Finally, the SoVI index (and its components) is compared with the economic (direct) loss of the 2003 Lefkas earthquake. At present, we are not able to draw save conclusions about the correlation between the SoVI index and economic losses of the 2003 earthquake since the SoVI index doesn’t capture all the dimensions and complexities of social vulnerability and the indirect losses are not included in the economic losses.