Ένταξη ατόμων με αναπηρίες στα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης: στάσεις και απόψεις των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

Η συνεκπαίδευση ατόμων με αναπηρία και τυπικής ανάπτυξης αποτελεί πρόκληση στην εκπαιδευτική κοινότητα. Οι μέθοδοι διδασκαλίας που θα χρησιμοποιηθούν για την εκπαίδευση μαθητών με τόσο μεγάλη ποικιλομορφία αναγκών, διεγείρει ερωτήματα στους εκπαιδευτικούς. Η εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς είναι μια διαδικασία ενίσχυσης της ικανότητας του εκπαιδευτικού συστήματος να προσεγγίσει όλους τους εκπαιδευόμενους. Ως εκ τούτου, η ένταξη θεωρείται ως μια διαδικασία αντιμετώπισης και ανταπόκρισης στην ποικιλομορφία των αναγκών όλων των παιδιών, μέσω της αύξησης της συμμετοχής στη μάθηση, τους πολιτισμούς και τις κοινότητες, καθώς και της μείωσης και εξάλειψης του αποκλεισμού εντός και εκτός της εκπαίδευσης (UNESCO, 2009). Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Π.Ε.) προωθεί την ένταξη των ατόμων με αναπηρία τόσο σε εκπαιδευτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, μιας και επιδιώκει την ολόπλευρη και ολιστική ανάπτυξη των μαθητών καθώς και την καλλιέργεια σεβασμού στη διαφορετικότητα και αύξηση της συμμετοχής τους σε δραστηριότητες. Επομένως συμπεραίνει κανείς ότι Π.Ε. και Ειδική Αγωγή (Ε.Α.) είναι δυο εκπαιδευτικές διαστάσεις οι οποίες έχουν πολλά κοινά και αλληλοσχετίζονται. Πιο συγκεκριμένα διαφαίνεται ότι οι στόχοι, οι αρχές και η μεθοδολογία της Π.Ε και της Ε.Α. είναι κοινοί (Αναστασίου, Γωνιά, Ημέλλου, Καραγκούνης, Τζιόκας & Τσώλης, 2004· Δημακοπούλου, 2010). Η παρούσα εργασία επιχειρεί να διερευνήσει τις απόψεις των εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης όλων των ειδικοτήτων σχετικά με την ένταξη ατόμων με αναπηρία στα προγράμματα Π.Ε.. Είναι μια ποσοτική έρευνα για τις ανάγκες της οποίας δημιουργήθηκε ένα ερωτηματολόγιο με βάση το θεωρητικό πλαίσιο της μελέτης προκειμένου να δοθεί στους εκπαιδευτικούς. Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί τάσσονται υπέρ της συμπερίληψης ατόμων με αναπηρία στα προγράμματα Π.Ε.. Θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η αποδοχή της διαφορετικότητας από τους συμμαθητές τους και άρετε ο αποκλεισμός σε όλα τα επίπεδα. Υπάρχουν ωστόσο αρκετοί παράγοντες οι οποίοι μπορούν να λειτουργήσουν ανασταλτικά στην εφαρμογή τους όπως η εμπειρία στη διδασκαλία ατόμων με αναπηρία, η δυσκολία τροποποίησης του Αναλυτικού Προγράμματος (Α.Π.), ο επιπλέον φόρτος εργασίας, η δυσκολία στην εφαρμογή συνεργατικών και ενταξιακών πρακτικών, η χρήση διδακτικών μεθόδων Ε.Α., η μη εκπαίδευση σε θέματα τόσο Ε.Α. όσο και Π.Ε.. Τέλος η φύση της αναπηρίας φαίνεται πως επηρεάζει την εφαρμογή προγραμμάτων Π.Ε. και ανάλογα με τη φύση της αναπηρίας είναι «δυνατή» ή «δυνατή υπό όρους», η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στα προγράμματα Π.Ε..