Απόψεις εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικών στελεχών για την εφαρμογή της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης

Abstract

Βασικό χαρακτηριστικό των εκπαιδευτικών συστημάτων του 21ου αιώνα σε παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο είναι ο πλουραλισμός του μαθητικού πληθυσμού και η συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών στο σχολικό περιβάλλον. Τις τελευταίες δεκαετίες και κυρίως από το 2015 και μετά που αυξήθηκαν οι προσφυγικές ροές, η ελληνική εκπαιδευτική πολιτική προωθεί τη διαπολιτισμική εκπαίδευση ως «μέσο» για τη διαχείριση της ετερότητας, την εκπαιδευτική ένταξη και την ισότητα των ευκαιριών. Τα ευρωπαϊκά και ελληνικά επίσημα κείμενα πολιτικής επισημαίνουν επίσης, ότι η διαπολιτισμική εκπαίδευση δεν περιορίζεται στην πολιτισμική ποικιλομορφία, αλλά συμπεριλαμβάνει κοινωνικές μεταβλητές και χαρακτηριστικά, όπως η φυλή, η τάξη, το φύλο και η αναπηρία και υπογραμμίζουν την αναγκαιότητα ισότιμης και ενεργής συμμετοχής όλων των μαθητών στο σχολικό σύστημα. Ωστόσο, παρά τον εμπλουτισμό της νομοθεσίας, των πολιτικών και των πρακτικών με τις αρχές της διαπολιτισμικότητας, εξακολουθεί να υφίσταται το ερώτημα για το αν και σε ποιο βαθμό η θεωρία εφαρμόζεται στην πράξη. Επιχειρώντας να «φωτίσει» το πώς γίνονται αντιληπτές οι υφιστάμενες εκπαιδευτικές πολιτικές και κατά πόσο συμβάλλουν στην εφαρμογή της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, η παρούσα ερευνητική μελέτη διερευνά τις απόψεις και αντιλήψεις οκτώ εκπαιδευτικών στελεχών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λέσβου και οκτώ εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, αναφορικά με τη διαπολιτισμική εκπαίδευση, την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό σχολείο και τους παράγοντες που ενθαρρύνουν ή εμποδίζουν την εφαρμογή της. Οι ερευνητικές μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν είναι η ανάλυση επίσημων κειμένων πολιτικής και η ποιοτική προσέγγιση, ενώ ως εργαλείο συλλογής δεδομένων επιλέχθηκαν οι συνεντεύξεις. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και τα εκπαιδευτικά στελέχη αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και τα οφέλη που προσφέρει στους μαθητές και την ευρύτερη κοινωνία. Ωστόσο, αναδεικνύεται επίσης ότι η ουσιαστική εφαρμογή της δεν έχει επιτευχθεί στα ελληνικά σχολεία.