Θαλάσσιες οριοθετήσεις ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και ενεργειακή ασφάλεια

Abstract

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η ασταθής κατάσταση που κυριαρχεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, λαμβάνοντας υπόψη γεγονότα και παραμέτρους που επιδρούν σε αυτή σημαντικά, και υποθάλπουν της σταθερότητας. Στα πλαίσια αυτής, πραγματοποιήθηκε εστίαση στις θαλάσσιες ζώνες της λεκάνης της νοτιοανατολικής Μεσογείου (εφεξής ΝΑ Μεσογείου) και στον συσχετισμό τους με την ενεργειακή ασφάλεια των παράκτιων κρατών που την πλαισιώνουν. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (ΔΘ) του 1982, καθώς εξυπηρετεί στον εντοπισμό των παραγόντων που οξύνουν ανησυχίες και διλήμματα σχετικά με το ζήτημα των θαλασσίων οριοθετήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ανακάλυψη των ενεργειακών κοιτασμάτων στο Ισραήλ, στην Αίγυπτο και στην Κύπρο έχει προξενήσει μεταβολές στον ενεργειακό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου επιτείνοντας την ανάγκη σύναψης συμφωνιών μεταξύ και άλλων κρατών της περιοχής, για να καταστεί δυνατή η συνεργασία στην έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων. Η οικονομική άνθιση που φαίνεται να υπόσχονται οι ανακαλύψεις των κοιτασμάτων, αυξάνουν τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό, αναταράσσουν τις ευαίσθητες ισορροπίες ισχύος και θέτουν στο επίκεντρο της διεθνούς συζήτησης την έννοια της ενεργειακής ασφάλειας. Διεξοδικά αναλύεται ο παραπάνω όρος, που φανερώνει τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύεται από όλους τους εμπλεκόμενους και επιτρέπει να κατανοηθούν οι πολιτικές και τα ποικίλα συμφέροντα των διαφόρων δρώντων στην περιοχή. Λαμβάνοντας υπόψη και τα νέα ζητήματα που αφορούν αγωγούς της Ανατολικής Μεσογείου και της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αναμένεται να αναδιαμορφωθεί περαιτέρω το παρόν περιβάλλον. Η ανάγκη για ενεργειακή πρωτοκαθεδρία και αναβάθμιση της πολιτικής και οικονομικής ισχύος των κρατών στην περιοχή, γεννά αρκετές συνεργασίες αλλά πολύ περισσότερες έριδες. Εκτενώς εξετάζονται, οι κύριοι παράγοντες που εμπλέκονται στην αστάθεια της περιοχής, όπως και τα προβλήματα που προκύπτουν από αυτούς ενώ στο τέλος της εργασίας αναλύονται και οι πιθανές προοπτικές διευθέτησης των διαφορών, όπως και του ενδεχόμενου τρόπου επαναφοράς ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή.