Η θεατρική διάσταση του παραδοσιακού παιχνιδιού: από το χθες στο σήμερα

Abstract

Παραδοσιακό παιχνίδι Το παραδοσιακό παιχνίδι σαν έννοια, προϋπήρχε από αρχαιοτάτων χρώνων. Αρκετοί ειδικοί ισχυρίστηκαν, ότι το παιχνίδι, λειτουργούσε πιο πολύ ως παιδευτικό μέσο και λιγότερο ως μέσο ψυχαγωγίας. Κάθε παιχνίδι ήταν φτιαγμένο για να εξυπηρετεί καθημερινές ανάγκες της κοινωνίας. Παλιότερα που τα παιδιά δεν πήγαιναν σχολείο, μοναδικός τόπος ψυχαγωγίας – διασκέδασης ήταν οι πλατείες. Εκεί τα παιδιά παρακολουθούσαν τις συζητήσεις των ενηλίκων και έρχονταν σε επαφή με τον μελλοντικό τους ρόλο. Ο ρόλος της γυναίκας ήταν στο σπίτι, με το μεγάλωμα των παιδιών και το νοικοκυριό, γι’ αυτό και τα μικρά κορίτσια της οικογένειας εξοικειώνονταν από νωρίς με την ιδέα της μετέπειτα ζωής τους. Στα κορίτσια δηλαδή, από πολύ μικρή ηλικία, έδιναν πάνινες κούκλες και ξύλινα κουζινικά, ώστε να τα προετοιμάσουν για την ενήλικη ζωή τους. Από την άλλη τα αγόρια ακολουθούσαν τον πατέρα στις καθημερινές δουλειές και ασχολίες και μάθαιναν από αυτόν τις υποχρεώσεις που έχει ένας ενήλικας άντρας. Τα παιχνίδια δηλαδή, τα οποία προετοίμαζαν τα νεαρά αγόρια ήταν τα πολεμικά, που αντικατόπτριζαν τη στρατιωτική τους θητεία, αλλά και τα παιχνίδια όπως το στεφάνι – ρόδα (στεφάνι από βαρέλι κρασιού, που τα παιδιά κυλούσαν στις πλαγιές, προσπαθώντας να κρατήσουν την ισορροπία τους), που εύκολα τα αγόρια έβρισκαν λόγω της ασχολίας των γονιών τους με τη γεωργία. Σημαντικό ρόλο επίσης, είχαν και τα ομαδικά παιχνίδια όπως το κρυφτό, η τυφλόμυγα, η μακριά γαϊδούρα κ.α. που μάθαιναν στα παιδιά το ομαδικό πνεύμα, τη συνεργασία, την κοινωνικοποίηση, την ουσιαστική επικοινωνία και τον αλληλοσεβασμό. Βέβαια αρκετά ήταν τα ερωτήματα που απασχόλησαν τους επιστήμονες σχετικά με το παραδοσιακό παιχνίδι, με δύο από αυτά να κυριαρχούν. Τα ερωτήματα αυτά είναι: «Δημιουργήθηκε άραγε πρώτα το παιχνίδι ή ο πολιτισμός;», και «Το παιχνίδι τελικά δημιουργήθηκε για τα παιδιά ή για εξυπηρέτηση των ενηλίκων;», τα οποία αναλύονται παρακάτω. Θεατρικό παιχνίδι Το θεατρικό παιχνίδι δημιουργήθηκε πιο πρόσφατα, γύρω στα σαράντα χρόνια πριν, από ερασιτεχνικούς θιάσους θεατρικών ομάδων. Σκοπός του ήταν η πνευματική και σωματική ενδυνάμωση των παιδιών. Δηλαδή, το θεατρικό παιχνίδι είχε στόχο να καλλιεργήσει και να ευαισθητοποιήσει αισθητικά, παιδευτικά και ψυχικά τα παιδιά. Μέσα από το θεατρικό παιχνίδι, τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να εκφραστούν ελεύθερα, χωρίς πρέπει και περιορισμούς. Επίσης, μπορούσαν να ασχοληθούν με δραστηριότητες, οι οποίες αφυπνίζουν τη φαντασία και αυξάνουν τη δημιουργικότητα και την ενεργό δράση τους. Σημαντικό είναι ότι το θεατρικό παιχνίδι άρχισε να αξιοποιείται με αργό αλλά σταθερό ρυθμό, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Πλέον έχει αναγνωριστεί από την κοινωνία και τους εκπαιδευτικούς, ότι το θεατρικό παιχνίδι αποτελεί πια μέρος της καθημερινότητας. Με βάση το θεατρικό παιχνίδι, προκύπτουν και κάποια ερωτήματα, που προβλημάτισαν τους ειδικούς. Τα ερωτήματα αυτά είναι: «Ποια η επιρροή του θεατρικού παιχνιδιού στην κοινωνικοποίηση, έκφραση και δημιουργικότητα του παιδιού;» και «Πως επιδρά η παρουσία του θεατρικού παιχνιδιού στην εκπαίδευση;».