Ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον ως πεδία ηχητικών ερεθισμάτων: ο ρόλος της μουσικής στην ανάπτυξη του νηπίου

Abstract

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την επίδραση της μουσικής στην ανάπτυξη του νηπίου, αξιοποιώντας στην παιδαγωγική πράξη και στη μαθησιακή διαδικασία τα ηχητικά ερεθίσματα που λαμβάνει το παιδί από το οικείο περιβάλλον του και τη φύση. Σκοπός της εργασίας είναι να ερμηνεύσει μέσα από την βιβλιογραφική έρευνα τη σχέση που έχουν το Ανθρωπογενές και το Φυσικό Περιβάλλον με την (προσ)λήψη των ήχων που λαμβάνει το παιδί καθώς και να αποδείξει ότι η μουσική αγωγή, όταν αξιοποιεί καινοτόμες παιδαγωγικές προτάσεις συμβάλλει στην καλλιέργεια δεξιοτήτων που θεωρούνται απαραίτητες στον 21ο αιώνα. Η εργασία χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφεται το ακουστικό σύστημα, οι λειτουργίες της ακοής και της ακρόασης ως κομβικές για την πρόσληψη των ήχων και “ερμηνεύεται” η έμφυτη μουσική αντίληψη κάθε παιδιού, η οποία ασφαλώς μπορεί να καλλιεργηθεί περαιτέρω. Μέσα από ερευνητικά ευρήματα, συνδέεται και αναδεικνύεται η σχέση της μουσικής με τομείς ανάπτυξης των νηπίων καθώς και η συμβολή του οικείου περιβάλλοντος σε αυτήν. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται διεξοδικά οι επιδράσεις που ασκούν τα ηχητικά ερεθίσματα που λαμβάνει ένα νήπιο από το στενό οικογενειακό του περιβάλλον καθώς και το πώς αυτά εντάσσονται στα προγράμματα σπουδών του νηπιαγωγείου και της μουσικής εκπαίδευσης για το νηπιαγωγείο. Το τρίτο κεφάλαιο αφορά στο φυσικό περιβάλλον, την αλληλεπίδραση και την αντίδραση που προκαλούν οι ήχοι της φύσης στη νηπιακή ηλικία, ενώ στη συνέχεια, κατηγοριοποιούνται διδακτικές παρεμβάσεις αξιοποίησης μουσικοπαιδαγωγικών προτάσεων για την ακουστική οικολογία και την καλλιέργεια του οικολογικού πολιτισμού σε σχολικά περιβάλλοντα. Στο τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο της βιβλιογραφικής έρευνας επιχειρείται μία κριτική για την απαραίτητη κουλτούρα που οφείλει ο/η νηπιαγωγός αλλά και ο/η κάθε/καθεμία παιδαγωγός να διαμορφώσει προς όφελος των μαθητών/-τριών του/της καλλιεργώντας την ακουστική μνήμη και ταυτότητα.