Από την εναλλαγή κωδίκων στη διαγλωσσικότητα: βιβλιογραφική επισκόπηση

Abstract

Η ανάδυση του φαινομένου της «διαγλωσσικότητας», που αποτελεί μια πρακτική των δίγλωσσων ομιλητών/τριών και περιλαμβάνει τη δυναμική και λειτουργικά ολοκληρωμένη χρήση διαφορετικών γλωσσών και γλωσσικών ποικιλιών, αμφισβήτησε την καταλληλότητα της «εναλλαγής κωδίκων» -ενός όρου που άσκησε τη μεγαλύτερη επιρροή στις μελέτες της διγλωσσίας και της ανάμειξης γλωσσών. Πρόκειται για έναν σχετικά καινούριο κλάδο στην εφαρμοσμένη γλωσσολογία, γεννημένο από τις συνθήκες της εποχής, που δεν έχει μόνο γλωσσικό χαρακτήρα, αλλά βαθιά κοινωνικό, πολιτικό και ψυχολογικό. Πλαισιώνει μια διαδικασία οικοδόμησης γνώσης που υπερβαίνει τη γλώσσα/ες και μας οδηγεί σε μια γλωσσολογία της «συμμετοχής», δημιουργώντας έναν ασφαλή τρίτο χώρο, έναν «Χώρο για δύο», που τον χαρακτηρίζει η ανοιχτότητα και η κριτική ανταλλαγή. Για την παρούσα βιβλιογραφική επισκόπηση αξιοποιήθηκαν βιβλιογραφικά δεδομένα, ξενόγλωσσα και ελληνόγλωσσα, συγκροτήθηκε ένας θεματικός χάρτης και κάθε θέμα αναλύθηκε και προσεγγίστηκε με συνοχή και συνέπεια. Η συγκεκριμένη έρευνα κατέδειξε ότι η διαγλωσσικότητα είναι ένας μακροσκοπικός φακός μέσα από τον οποίο μπορεί να εξεταστεί η χρήση της γλώσσας και δεν αποκλείει την ύπαρξη ή τη χρήση της εναλλαγής κωδίκων, δύο γλωσσικές πρακτικές, δυνητικά ευεργετικές για την αναπτυξιακή γλωσσική διαδικασία, μεταξύ των οποίων όμως εντοπίζεται μια διάκριση ιδεολογικής φύσεως.