Η παιδαγωγική των πολυγραμματισμών στο γυμνάσιο: η ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης των μαθητών και των μαθητριών μέσα από ειδησεογραφικά άρθρα για την παιδική εργασία

Abstract

Η παρούσα μελέτη με άξονα την έννοια του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών, εστιάζει, αρχικά, σε ένα θεωρητικό επίπεδο στην παιδαγωγική του κριτικού γραμματισμού και στις διαφορετικές εκφάνσεις της στον χώρο της εκπαίδευσης. Παρουσιάζεται η μελέτη των κειμένων, όπως αποτυπώνονται στα Προγράμματα Σπουδών του Νέου Σχολείου για τη διδασκαλία της γλώσσας και απώτερος στόχος είναι η αποτύπωση της συνεισφοράς του κριτικού γραμματισμού, των πολυγραμματισμών στη μεθοδολογική ανανέωση σε επίπεδο διδακτικής πράξης. Ως εκ τούτου, προτείνονται διδακτικές προτάσεις που υιοθετούν τις σύγχρονες αυτές γλωσσοδιδακτικές τάσεις και επικεντρώνονται στη μελέτη πολυτροπικών κειμένων που αντλούνται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Η διδακτική παρέμβαση αποβλέπει στην ανάπτυξη της κριτικής γλωσσικής επίγνωσης των μαθητών/τριών και στην καλλιέργεια της κριτικής στάσης τους απέναντι στην παιδική εργασία. Στη συνέχεια, με τη μέθοδο της κριτικής ανάλυσης λόγου δυο ειδησεογραφικών άρθρων που σχετίζονται με την παιδική εργασία, επιδιώκεται να αναδειχτεί ο τρόπος κατασκευής του κοινωνικού γίγνεσθαι. Συγκεκριμένα, τα άρθρα αναλύονται με τη Συστημική Λειτουργική Γραμματική του Halliday και το τρισδιάστατο μοντέλο ανάλυσης του Fairclough. Ακολουθεί η διδακτική εφαρμογή των ειδησεογραφικών άρθρων στη Β΄ Γυμνασίου με βάση την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών, με σκοπό μέσα από τη σύγκρισή τους, οι μαθητές/τριες να συνειδητοποιήσουν τον τρόπο κατασκευής της κοινωνικής πραγματικότητας με την ανάλυση των γλωσσικών επιλογών που χρησιμοποιούνται και των αντίστοιχων εικόνων για την παιδική εργασία, διαπιστώνοντας τα κειμενικά χαρακτηριστικά και τη δομή του άρθρου της εφημερίδας. Έπειτα, μέσα από ποιοτική έρευνα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής διδακτικής εφαρμογής. Διαπιστώθηκε λοιπόν, από την αποτίμηση της έρευνας ότι έχει αναπτυχθεί η κριτική στάση των μαθητών/ τριών και η κριτική γλωσσική επίγνωσή τους απέναντι στον ειδησεογραφικό λόγο που είναι πολυτροπικός. Ταυτόχρονα, καλλιεργήθηκε και η ενσυναίσθησή τους προς την παιδική εργασία. Καταληκτικά, μέσα από την παιδαγωγική των πολυγραμματισμών οι μαθητές/τριες μετατράπηκαν σε κριτικά ενσυνείδητα υποκείμενα που αξιολογούν το περιβάλλον τους.