Διαγλωσσικότητα και πολυγλωσσία: θεωρητική προσέγγιση και διδακτικές προκλήσεις

Abstract

Ο τρόπος με τον οποίο η διαγλωσσικότητα επηρέασε τις θεωρίες και τις θεωρήσεις για τη δί/πολύγλωσση εκπαίδευση ήταν πολύ ορμητικός και έγινε η αφορμή για να δημιουργηθούν νέα ερμηνευτικά εργαλεία και να σχεδιαστούν εκπαιδευτικά προγράμματα με βάση αυτά. Επιπλέον, η διαγλωσσικότητα προσεγγίστηκε από συγγενείς επιστήμες και ανέδειξε στην πράξη τι σημαίνει να μετατοπίζεις συνεχώς την εστίαση, να προσπαθείς να περιγράψεις κάτι ρευστό, υβριδικό, να δουλεύεις στο μεταίχμιο μεταξύ των θεωρήσεων και των επιστημονικών προσεγγίσεων. Ωστόσο, συχνά δημιουργούνται νοηματικές ρωγμές μεταξύ των πλαισίων και γίνονται αιτήματα για αντικατάσταση υπαρχόντων εκπαιδευτικών εργαλείων που χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες. Έννοιες όπως η πολυγλωσσία, η προσθετική διγλωσσία, η δεύτερη γλώσσα έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση. Παράλληλα, η διαγλωσσικότητα είναι μέρος ενός πολιτικά ανατρεπτικού λόγου που έχει στόχο να αναδείξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν και αντλούν στοιχεία από το σύνολο του γλωσσικού χώρου που έχουν στη διάθεση τους. Ως αποτέλεσμα, τα όρια του ζητήματος διευρύνονται και οδηγούν σε ζητήματα όπως οι φυλετικές ιδεολογίες και θεωρήσεις για τη γλώσσα. Είναι απαραίτητο λοιπόν να αναλυθεί πώς το ζήτημα της διαγλωσσικότητας, που αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αξιοποιούν τους γλωσσικούς πόρους και παράγουν γλώσσα, έχει ενταχθεί και σε επιστημονικά πεδία πέρα από τη γλώσσα και τη γλωσσική εκπαίδευση. Στην παρούσα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία πρόκειται να ερευνηθούν τα παραπάνω ζητήματα, ακολουθώντας τη μεθοδολογία της βιβλιογραφικής ανασκόπησης. Αρχικά, στα πρώτα κεφάλαια της εργασίας πρόκειται να γίνει διάκριση εννοιών με διαφορετική κοινωνικοπολιτική βάση από αυτή της διαγλωσσικότητας, ώστε να παρατεθούν τα σημεία απόκλισης και σύγκλισής τους και να εντοπιστούν οι διδακτικές προκλήσεις που προκύπτουν. Στη συνέχεια, θα αναλυθούν διαφορετικές εκδοχές και επιστημονικές θεωρήσεις του πλαισίου της διαγλωσσικότητας Τέλος, θα εντοπιστούν τα σημεία σύγκλισης και συνέχειας αυτών την θεωρήσεων και θα παρατεθούν οι εκπαιδευτικές προκλήσεις που προκύπτουν με κοινό γνώμονα την εκπαίδευση που ωφελεί τους δί/πολύγλωσσους ομιλητές/τριες.