Αντιπαραβολική εξέταση των ρηματικών δομών της αραβικής και της ελληνικής και εφαρμογές στη γλωσσική διδασκαλία

Abstract

Ο στόχος της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι διττός. Αφενός αφορά στην αναλυτική και συγκριτική παρουσίαση των μορφολογικών δομών του ρηματικού συστήματος της ελληνικής και της αραβικής γλώσσας με σκοπό τον εντοπισμό των ομοιοτήτων και διαφορών τους. Συγκεκριμένα, να εξεταστεί το πώς δηλώνονται τα γραμματικά χαρακτηριστικά των ρημάτων στις δύο γλώσσες. Ειδικότερα, να περιγραφούν οι μορφολογικές διαδικασίες που ακολουθούνται προκειμένου να κατασκευαστούν οι ρηματικοί τύποι και να δηλωθούν τα ρηματικά χαρακτηριστικά στην αραβική, γλώσσα με σχεδιοτυπική μορφολογία και στην ελληνική, γλώσσα με μορφολογία διαχυτικού τύπου. Αφετέρου, απώτερος στόχος της είναι, μέσα από τα δεδομένα που προκύπτουν από την αντιπαραβολή των δύο γλωσσών, να γίνει αντιληπτό το πώς αυτά, σε συνδυασμό με άλλα κριτήρια που περιγράφονται, υπαγορεύουν την ανάγκη ενός ειδικά προσαρμοσμένου σχεδιασμού διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας σε αραβόφωνο κοινό εκπαιδευομένων. Πιο συγκεκριμένα, να επισημανθούν τα σημεία που θα πρέπει να εστιάσει περισσότερο ο διδάσκων και να υποδειχθεί η σειρά παρουσίασης και η διδακτική προσέγγισή τους μέσα από την κατάθεση διδακτικών προτάσεων. Όσον αφορά στις πηγές που αξιοποιήθηκαν για τη μελέτη των γραμματικών κατηγοριών των ρηματικών συστημάτων, θα πρέπει να επισημανθεί πως τα δεδομένα για τις δύο γλώσσες προέρχονται κυρίως από περιγραφικές γραμματικές, καθώς και σχολικές γραμματικές ειδικά για την ελληνική γλώσσα. Για τη μορφολογική ανάλυση αξιοποιήθηκαν πηγές από τη σχετική βιβλιογραφία ενώ για τη διαμόρφωση των διδακτικών προτάσεων αξιοποιήθηκαν πορίσματα σχετικών ερευνών και μελετών. Οι δύο γλώσσες εξετάστηκαν σύμφωνα με τη συγχρονική ανάλυση ως προς τη μορφή των γραμματικών τύπων μέσα από τη σύγκριση και την αντιπαραβολή τους. Από τα πορίσματα της μελέτης προκύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία. Αναλύθηκαν οι ρηματικές κατηγορίες χρόνος, όψη, συμφωνία υποκειμένου, φωνή και έγκλιση. Διαπιστώθηκε αρχικά πως οι ρηματικές κατηγορίες είναι κοινές και για τις δύο γλώσσες. Επίσης, υπάρχουν κοινά σημεία στις μορφολογικές διαδικασίες, αν και πρόκειται για γλώσσες που ανήκουν σε διαφορετικές γλωσσικές «οικογένειες». Το γεγονός ωστόσο, ότι η μία γλώσσα είναι σχεδιοτυπική ενώ η άλλη διαχυτική επηρεάζει τόσο την κλίση όσο και την παραγωγή. Σαν αποτέλεσμα, εντοπίστηκαν αρκετές διαφορές στην κλιτική αλλά και στην παραγωγική μορφολογική διαδικασία σχηματισμού των ρηματικών τύπων, οι οποίες απαιτούν έναν ιδιαίτερο διδακτικό σχεδιασμό από τον/την εκπαιδευτικό. Στα στοιχεία αυτά προστίθεται και η γραμματική κατηγορία της όψης, που είναι ένα κοινό προβληματικό σημείο για όλους τους μη φυσικούς ομιλητές της ελληνικής γλώσσας.

The purpose of this dissertation is twofold. On the one hand, the detailed and comparative presentation of the morphological structures of the verb system of Greek and Arabic in order to identify their similarities and differences. Specifically, to examine how the grammatical features of verbs are realized in a templatic language like Arabic and a fusional language like Greek. On the other hand, its ultimate goal is, from the conclusions that will emerge from the comparison of the two languages, to understand how these, in combination with other criteria described, dictate the need for a specially adapted teaching plan of Greek as a second language in an Arabic speaking audience. In particular, to point out the points that the teacher should focus more on and to propose specific didactic approaches and plans. Regarding the sources used for the study of the grammatical categories of verb systems, it should be noted that the data for the two languages come mainly from descriptive grammars as well as school grammars for the Greek language. Sources from relevant literature and studies were used for morphological analysis. The two languages (Greek and Arabic) were examined according to the synchronic analysis in terms of the form of grammars while comparing and contrasting them. The study lead us to some interesting conclusions. The verb categories that were analyzed, were tense, aspect, subject agreement, voice and mood. It was initially found that the verb categories are common to both languages. There are common points in the morphological processes, although they are languages that belong to different language ‘families’. However, the fact that one language is templatic while the other is fusional affects both inflection and derivation. As a result, several differences were identified in the derivational as well as in the iflectional morphological processes of formation of verb forms, which require a special didactic design by the teacher. To these elements is added the grammatical category of the aspect which is a common difficulty for all non- native speakers of the Greek language.