Οι οντολογίες ως εργαλείο των εννοιολογικών τεχνολογιών

Abstract

Οι Εννοιολογικές Τεχνολογίες είναι ένα σύνολο από προγραµµατιστικά εργαλεία με στόχο να επιτρέψει στους υπολογιστές να επεξεργάζονται τόσο τα διαθέσιµα δεδοµένα όσο και το σηµασιολογικό τους περιεχόµενο. Στον πυρήνα αυτών των εργαλείων συναντάµε τις οντολογίες, περιγραφές ενός πεδίου ενδιαφέροντος οι οποίες παρέχουν μια αυστηρή λογική ϑεµελίωση για τη διαδικασία περιγραφής και επιτρέπουν την παραγωγή νέας γνώσης από την ήδη υπάρχουσα με αλγοριθµικό τρόπο. Η παρούσα εργασία χωρίζεται σε τρία κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα ϐασικά εργαλεία των Εννοιολογικών Τεχνολογιών μέσα από την εφαρµογή τους στον Εννοιολογικό Ιστό. Συγκεκριµένα δίνεται μια περιγραφή: * των URI, τα οποία μας επιτρέπουν να δίνουµε μοναδικά ονόµατα σε αντικείµενα και οντότητες του Εννοιολογικού Ιστού * του μοντέλου RDF για την έκφραση σχέσεων και ιδιοτήτων μέσα από τριάδες της μορφής "υποκείµενο-κατηγόρηµα-αντικείµενο" * της γλώσσας SPARQL για την αναζήτηση πληροφοριών σε ϐάσεις δεδοµένων που αποθηκεύονται τριάδες RDF * της γλώσσας RDFS η οποία ορίζει ένα λεξιλόγιο για την περιγραφή κλάσεων και σχέσεων ανάµεσα σε αυτές * της γλώσσας OWL η οποία ϐασίζεται στην Περιγραφική Λογική για τη δηµιουργία οντολογιών και των κανόνων που διέπουν τη σηµασιολογία τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται : * Η Περιγραφική Λογική SROIQ, ένα υποσύνολο της Πρωτοβάθµιας Λογικής που μας επιτρέπει να περιγράψουµε λεπτοµερώς τις σχέσεις ανάµεσα σε αντικείµενα και τις ιδιότητές τους. * Η γλώσσα OWL και συγκεκριµένα η πιο πρόσφατη εκδοχή της, OWL2 η οποία δανείζεται τους μηχανισμούς περιγραφής της SROIQ. Μέσω της OWL2 μπορούμε να κατασκευάζουµε οντολογίες και επιπλέον να παράγουµε νέα γνώση αλγοριθµικά από τις περιγραφές μας. Τέλος, το τρίτο κεφάλαιο ασχολείται με την εφαρµογή των οντολογιών στο περιβάλλον μιας εικονικής επιχείρησης. Συγκεκριµένα, παρουσιάζεται ένας μηχανισμός εξουσιοδότησης ο οποίος ϐασίζεται στους τύπους δεδοµένων, τους ϱόλους των μελών και τις δραστηριότητες σχεδιασµού και παραγωγής προκειµένου να καθορίσει τις δυνατότητες διαµοιρασµού γνώσης.