Ζητήματα αρχαιολογικής θεωρίας και ψηφιοποίησης ανασκαφικών δεδομένων

Abstract

Στην παρούσα διατριβή επιχειρείται μέσω της ανάγνωσης γενικών και ειδικών ζητημάτων της αρχαιολογικής θεωρίας, η καταγραφή εκείνων των στοιχείων που μπορούν να αξιοποιηθούν από τη σύγχρονη τεχνολογία για την πλήρη καταγραφή των δεδομένων που προκύπτουν από την ανασκαφική διαδικασία. Επιπλέον, επιχειρείται η διαμόρφωση σχετικού λογισμικού (software) και σχεσιακής βάσης δεδομένων (relational database), που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πεδίο ως εργαλεία εισαγωγής πρωτογενών δεδομένων και εξαγωγής πληροφοριών –οπτικοποιημένων ή μη- και στατιστικών στοιχείων σχετικών με τη διαδικασία της ανάλυσης και εξαγωγής συμπερασμάτων, έως την τελική δημοσίευση του ανασκαφικού έργου. Με κεντρικό άξονα το ανασκαφικό ημερολόγιο ως βασικό εργαλείο καταγραφής της στρωματογραφικής αλληλουχίας, η παρούσα διατριβή επεκτείνεται σε διεπιστημονικά ζητήματα της αρχαιολογικής θεωρίας που σχετίζονται με το πρακτικό έργο της ανασκαφικής μεθοδολογίας, από την επιφανειακή επιθεώρηση, τον σχεδιασμό και τη μελέτη της ανασκαφικής διαδικασίας, έως τη λήψη απόφασης για ανασκαφή και συνεπακόλουθα τη μεταανασκαφική ανάλυση και διαχείριση των καταχωρισμένων δεδομένων που προκύπτουν από την ημερολογιακή καταγραφή και το αρχαιολογικό εργαστήριο. Στη συνέχεια αναλύονται οι παράμετροι και τα εργαλεία δημιουργίας του συστήματος διαχείρισης περιεχομένου (CMS) Digit και αναλύονται οι σχέσεις των πινάκων της βάσης δεδομένων (MySQL), όπως και οι δυνατότητες διασύνδεσης του συστήματος με βιβλιοθήκες οπτικοποίησης δεδομένων (data visualization), στατιστικής ανάλυσης και γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών (GIS). Βάσει των παραπάνω η απαιτούμενη μέθοδος για την ολοκλήρωση μιας τέτοιας έρευνας προσανατολίστηκε στην: 1. Καταγραφή και σύγκριση σύγχρονων και παλαιότερων θεωρητικών τάσεων στο γνωστικό αντικείμενο της αρχαιολογίας. 2. Ανάλυση των βασικών εννοιών που συνθέτουν το εννοιολογικό πλαίσιο του «αρχαιολογικού έργου» 3. Καταγραφή των μεθόδων που χρησιμοποιούνται στο ανασκαφικό έργο. 4. Ανάλυση βασικών εργαλείων που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή μιας σχεσιακής βάσης δεδομένων. 5. Συνοπτική περιγραφή της γλώσσας προγραμματισμού και του περιβάλλοντος διαμόρφωσης του χρησιμοποιούμενου λογισμικού. 6. Περιγραφή του τόπου πειραματικής εφαρμογής του λογισμικού στην περίπτωση της ανασκαφής της Κυμισάλας. 7. Αναφορά στη θεωρία πίσω από την ανασκαφή της Κυμισάλας και την κατασκευή του λογισμικού Digit. Για την πρακτική εφαρμογή των παραπάνω αξιοποιήθηκαν δεδομένα από την πανεπιστημιακή ανασκαφή της Κυμισάλας (KARP) υπό τη διεύθυνση του Καθ. Μανόλη Στεφανάκη, του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών και της Δρος Βασιλικής Πατσιαδά της ΕΠΚΑ Δωδεκανήσου.

In this present thesis critical examination of general and specific issues of archaeological theory reveals those elements that can be exploited by modern technology to fully record the data obtained from the excavation process. In addition software has been developed and relational database, which can be used in the field as a tool for importing raw data and extracting information -visual or non-visual- also statistics related to the process of analyzing and drawing conclusions, until the final publication of the archaeological project. Considering the excavation diary as a key tool for stratigraphic sequence recording, this dissertation extends to interdisciplinary issues of archaeological theory related to the practical work of excavation methodology, from surface survey, design, and study, down to the decision for excavation and subsequently the post-excavation analysis and management of the recorded data resulting from the diary and relative archaeological records. The following discusses the parameters and tools used for creating Digit Content Management System (CMS) and analyzes the relationships of MySQL databases, as well as the modular embodiment of data visualization open libraries, statistical analysis and geographic information systems (GIS) . The method required to complete such a research has been oriented to: 1. Recording and comparing current and past theoretical trends in the field of archeology. 2. Analysis of the basic concepts that build the conceptual framework of the 'archaeological project' 3. Recording of the methods used in the excavation work. 4. Analysis of key tools used to build a relational database. 5. Brief description of the programming language and configuration environment of the software used. 6. Description of the site of the experimental application of the software in the case of the excavation of Kymissala (KARP) 7. Reference to the theoretical framework supporting the excavation of Kymissala and the development of the Digit software. For the practical application of the above, data were extracted from the Kymissala Excavation Project (KARP) under the direction of Prof. Manolis Stefanakis, Department of Mediterranean Studies and Dr. Vassiliki Patsiada of Dodecanese Ephorate.