Αντιλήψεις και στάσεις εκπαιδευτικών απέναντι στις γλωσσικές ποικιλίες του πλειονοτικού και μειονοτικού πληθυσμού της Ξάνθης

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία διερευνά τις αντιλήψεις και τις στάσεις εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αφενός απέναντι στις πλειονοτικές και μειονοτικές γλωσσικές ποικιλίες που χρησιμοποιούνται από τον πληθυσμό της Ξάνθης και αφετέρου απέναντι στην ένταξή τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Στο θεωρητικό σκέλος της εργασίας αναλύονται βασικές έννοιες όπως γλωσσική ποικιλότητα, μειονότητα, μειονοτική γλώσσα, ενώ γίνεται αναφορά στις γεωγραφικές ποικιλίες της ελληνικής και τις γλωσσικές ποικιλίες που χρησιμοποιούνται από τα μέλη της Μουσουλμανικής Μειονότητας της Δυτικής Θράκης. Επιπροσθέτως, εξετάζεται η θέση των γλωσσικών ποικιλιών της ελληνικής στο εκπαιδευτικό σύστημα και η εμφάνισή τους στα σχολικά εγχειρίδια της δημοτικής εκπαίδευσης. Το ερευνητικό μέρος βασίστηκε στις αρχές και τις μεθόδους της ποιοτικής έρευνας. Η συλλογή των δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω συνεντεύξεων ημιδομημένης μορφής, ενώ χρησιμοποιήθηκε και η τεχνική των focus groups, σύμφωνα με την οποία το δείγμα χωρίστηκε σε δύο ομάδες βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων και διενεργήθηκε μια συνέντευξη με κάθε ομάδα. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί αντιλαμβάνονται τις διαφοροποιήσεις των γλωσσών και της χρήσης αυτών με κριτήρια την περιοχή και την ηλικία. Επιπροσθέτως, φάνηκαν αρνητικοί στην χρήση των γλωσσικών ποικιλιών της νεοελληνικής σε επίσημες περιστάσεις, ενώ διατύπωσαν θετικές απόψεις για τη χρησιμότητα γνώσης των μειονοτικών γλωσσών. Αναφορικά με την ένταξη των γλωσσών στο εκπαιδευτικό σύστημα φάνηκαν επιφυλακτικοί/-ές, εστιάζοντας στα πιθανά αρνητικά αποτελέσματα και στην έλλειψη κατάλληλης δομής του εκπαιδευτικού συστήματος για την στήριξη μιας τέτοιας προσέγγισης. Οι μειονοτικές γλώσσες θα έπρεπε να ενταχθούν στο εκπαιδευτικό σύστημα, αλλά υπάρχει καχυποψία αναφορικά με την ανάμειξη της πολιτικής σε τέτοιου είδους ζητήματα. Τέλος, φαίνονται να δίνουν περισσότερο χώρο στις διαφορετικές γλώσσες κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, ενώ θεωρούν σημαντική τη γνώση του γλωσσικού προφίλ των μαθητών/-ριών κυρίως ως δείκτη της απόδοσής τους στο γλωσσικό μάθημα.