Οι ηρωίδες στις τραγωδίες του Σοφοκλή

Abstract

στην παρούσα μελέτη αναλύεται ο γυναικείος ρόλος στην τραγωδία του σοφοκλή και εξετάζεται πώς μέσα από τους χαρακτήρες που ενσαρκώνουν οι εννέα ηρωίδες του παρουσιάζεται το γυναικείο φύλο. η γυναίκα της κλασσικής περιόδου του 5ου αιώνα π.χ. στην αθήνα δεν είχε πολιτικά, νομικά, οικονομικά δικαιώματα παρά μόνο δικαίωμα για συμμετοχή σε κάποιες θρησκευτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις. ευθυνόταν μόνο για τη φροντίδα του σπιτιού της και για την απόκτηση γνήσιων τέκνων για τη συνέχιση του οίκου τους. οι τρεις τραγικοί έδωσαν πρωταγωνιστικό ρόλο σε γυναίκες. μάλιστα ήταν τόσο επιτυχής η σύλληψη και παρουσίαση των έργων αυτών του σοφοκλή που στεφανώθηκε νικητής αλλεπάλληλες φορές και δεν έχασε ποτέ έστω και το τρίτο βραβείο. τι ήταν, λοιπόν, εκείνο που προσείλκυε το ενδιαφέρον των θεατών και πώς ο ποιητής ανέλαβε την ευθύνη να αποκαλύψει ήθη ανθρώπων που στην πραγματική ζωή, στην καθημερινότητα της αθήνας, ο γυναικωνίτης αποτελούσε το μοναδικό χώρο δράσης τους; ίσως αυτό ακριβώς το γεγονός χάριζε στον ποιητή την ελευθερία να δράσει όπως επιθυμεί και να πλάσει τους γυναικείους χαρακτήρες όπως ήθελε, εφόσον η αληθινή προσωπικότητα και ιδιοσυγκρασία μιας γυναίκας αποτελούσε μυστήριο. πιθανόν αυτή η άγνοια προίκισε τις γυναίκες - ηρωίδες του σοφοκλή με όλα εκείνα τα ανδροπρεπή χαρακτηριστικά. αναμφισβήτητα πάντως κέρδισαν τη θέση τους στην αιωνιότητα. απέδειξαν ότι εκείνα που δεν είναι ικανοί να επιτύχουν ή να φέρουν εις πέρας οι άνδρες, οι κύριοι των οίκων τους, μπορούν να συντελέσουν οι γυναίκες ώστε να επιτευχθούν. οι τραγικές ηρωίδες του σοφοκλή προχωρούν στον ανηφορικό δρόμο που επέλεξαν μοναχικές, εγκαταλειμμένες και αλύγιστες. ο ρόλος τους στον οίκο τους τελικά αποδεικνύεται καταλυτικός, και λόγω των φρονημάτων και των πεποιθήσεών τους έρχονται σε ρήξη και δυνατές συγκρούσεις με άλλες γυναικείες μορφές του περιβάλλοντός τους, οι οποίες έχουν επιλέξει - για τους ιδιαίτερους λόγους της η καθεμία- διαφορετικό τρόπο δράσης. στην πορεία αυτής της έρευνας θα διαπιστώσουμε το μεγαλείο της ψυχογραφίας που διέθετε ο σοφοκλής. δυόμιση χιλιάδες χρόνια μετά, παρακολουθούμε με ακμαίο το ενδιαφέρον μας τις σύγχρονες παραστάσεις των έργων του. οι αξίες και τα ιδανικά που προβάλλονται στο έργο του έχουν διαχρονική αξία και ισχύ.