Μελέτη βιοδραστικών συστατικών διαφόρων ποικιλιών ντομάτας

Abstract

Η αξία των τοπικών ποικιλιών φαίνεται να έχει σημαντική αναγνώριση και τα τελευταία χρόνια γίνεται προσπάθεια από κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς για την εύρεση και διατήρηση τοπικών ποικιλιών. Έννοιες όπως η διατήρηση της βιοποικιλότητας, η κλιματική αλλαγή, η γεύση και η ποιότητα των παραγόμενων τροφίμων συνδέονται στενά με τις τοπικές ποικιλίες και η καλλιέργειά τους αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις την μοναδική λύση. Οι ντομάτες αποτελούν ένα από τα δημοφιλή και αγαπημένα λαχανικά στη διατροφή του ανθρώπου και λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε αντιοξειδωτικά έχουν μελετηθεί εκτενώς. Το λυκοπένιο και οι φαινολικές ουσίες βρίσκονται σε αφθονία στην ντομάτα και αποτελούν συστατικά που σχετίζονται με την ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιθρομβωτική και αντικαρκινική της δράση. Στην παρούσα μελέτη έγινε ανάλυση τοπικών ποικιλιών ντομάτας Λήμνου και άλλων περιοχών με σκοπό να μελετηθεί η βιοδραστικότητά τους. Κατά την προετοιμασία των δειγμάτων προς ανάλυση έγινε αφαίρεση της υγρασίας τους με δύο τρόπους. 1) Με ξήρανση σε ξηραντήρα στους 70οC και 2) με περιστροφική εξάτμιση υπό κενό στους 30οC με σκοπό να συγκριθούν τα αποτελέσματα των δύο διαφορετικών μεθόδων επεξεργασίας. Μετρήθηκαν η περιεκτικότητα σε υγρασία, η αντιοξειδωτική δράση, το λυκοπένιο, τα ολικά φαινολικά, τα ολικά φλαβονοειδή και η αντιθρομβωτική δράση. Η υγρασία με την μέθοδο της ξήρανσης σε ξηραντήρα έδωσε τιμές μεταξύ 88,02% και 93,54% ενώ με την δεύτερη μέθοδο υπό κενό αέρα, έδωσε τιμές μεταξύ 91,74% και 95,12%. Η αντιοξειδωτική ικανότητα μετρήθηκε με τη χρήση της δοκιμασίας ABTS [2,2’-αζινο-δις(3- αιθυλοβεζοθειαζολινο-6-σουλφονικό οξύ]. Τα δείγματα τα οποία ξηράνθηκαν σε ξηραντήρα έδωσαν τιμές μεταξύ 1,94 ± 0,17 και 3,58 ± 0,31 ισοδύναμα nmol Trolox/uL ενώ τα δείγματα για τα οποία έγινε η ξήρανσή τους υπό κενό αέρα έδωσαν τιμές μεταξύ 0,49 ± 0,04 και 2,12 ± 0,18 nmol Trolox/uL. Ο προσδιορισμός του λυκοπενίου έγινε μετά από εκχύλιση με τη χρήση εξανίου, ακετόνης και αιθανόλης. Τα δείγματα κατά την διάρκεια των αναλύσεων προστατεύτηκαν από το φως και η μέτρηση της απορρόφησης έγινε στο φασματοφωτόμετρο στα 472 nm. Οι τιμές κυμάνθηκαν μεταξύ 20,48 και 106,4 mg/100g ξηρής ουσίας (Dry matter; DM) για τα δείγματα στα οποία έγινε η ξήρανσή σε ξηραντήρα και μεταξύ 59,69 και 170,14 mg/100gDM στα δείγματα για τα οποία έγινε η ξήρανση υπό κενό. Το ολικό φαινολικό περιεχόμενο προσδιορίσθηκε με τη μέθοδο Folin-Ciocalteu και οι τιμές κυμάνθηκαν μεταξύ 3,3 ± 0,04 και 13,75 ± 0,17 GAE mg/L για τα δείγματα που ξηράνθηκαν σε ξηραντήρα και μεταξύ 5,00 ± 0,06 και 8,74 ± 0,11 GAE mg/L για τα δείγματα τα οποία ξηράνθηκαν υπό κενό. Τα φλαβονοειδή μετρήθηκαν φωτομετρικά με τη μέθοδο του AlCl3 . Η μέτρηση της απορρόφησης έγινε στα 510nm και οι τιμές κυμάνθηκαν μεταξύ 0,83 ± 0,01 και 2,63 ± 0,03 RE (mM) στα δείγματα που ξηράνθηκαν σε ξηραντήρα και μεταξύ 0,45 ± 0,00 και 2,80 ± 0,03 RE (mM) στα δείγματα όπου έγινε η ξήρανση υπό κενό. Η αντιθρομβωτική δράση μετρήθηκε μέσω μέτρησης της αναστολής του Παράγοντα Ενεργοποίησης των Αιμοπεταλίων (PAF) σε Πλάσμα ανθρώπου Πλούσιο σε Αιμοπετάλια (PRP). Οι τιμές IC50 (μL) για την αντιθρομβωτική δράση την προκαλούμενη από τον παράγονται ενεργοποίησης αιμοπεταλίων (Platelet activating factor; PAF) για τα δείγματα που ξηράνθηκαν σε ξηραντήρα κυμάνθηκαν μεταξύ 0,59 ± 0,06 και 2,50 ± 0,25 και οι τιμές αντιθρομβωτικής δράσης για τα δείγματα που ξηράνθηκαν υπό κενό, κυμάνθηκαν μεταξύ 0,20 ±0,02 και 2,01 ± 0,20 IC50 (μL). Στα αποτελέσματα των μετρήσεων των ολικών φαινολικών και φλαβονοειδών καθώς και της αντιθρομβωτικής και αντιοξειδωτικής τους δράσης έγινε στατιστική ανάλυση με το πρόγραμμα στατιστικής ανάλυσης SPSS και συγκεκριμένα έγινε στατιστική ανάλυση διασποράς με έναν παράγοντα (One way anova) με σύγκριση των μέσων όρων ανά ζεύγη (post hoc) κατά Turkey και Duncan – επίπεδο σημαντικότητας (level of significance) 0,05. Συμπερασματικά οι τοπικές ποικιλίες ντομάτας Λήμνου έχουν μεγάλη διαφοροποίηση μεταξύ τους όσον αφορά την βιοδραστικότητα που επιδεικνύουν τα συστατικά τους ενώ και ο τρόπος ξήρανσης επιδρά στις βιοδραστικότητες αυτές.

The value of local varieties seems to have significant recognition and in recent years efforts have been made by public and private agencies to find and preserve local varieties. Concepts such as biodiversity conservation, climate change, taste and quality of the produced food are closely linked to local varieties and their cultivation is, in many cases, the only solution. Tomatoes are one of the most popular and beloved vegetables in the human diet and due to their high content of antioxidants have been extensively studied. Lycopene and phenolic substances are found in abundance in tomatoes and the ingredients are associated with its strong antioxidant, antithrombotic and anti-cancer action. In the present study, local tomato varieties of Lemnos and other areas were analyzed in order to study their bioactivity. During the preparation of the samples for analysis, their moisture was removed in two ways. 1) By drying in a dryer at 70oC and 2) by rotary evaporation under vacuum at 30oC in order to compare the results of the two different processing methods. Moisture content, antioxidant activity, lycopene, total phenolics, total flavonoids and anticoagulant activity were measured. With the method of drying in a dryer, the humidity gave values between 88.02% and 93.54% while with the second method under vacuum, it gave values between 91.74% and 95.12%. Antioxidant capacity was measured using the ABTS assay [2,2'-azino-bis (3-ethylbezothiazoline-6-sulfonic acid). 58 ± 0.31 nmol Trolox /uL equivalents Together the samples for which they were vacuum dried gave values between 0.49 ± 0.04 and 2.12 ± 0.18 nmol Trolox /uL. The lycopene was determined after extraction using hexane, acetone and ethanol. During the analyzes the samples were protected from light and the absorbance was measured on a spectrophotometer at 472 nm. Values ranged between 20.48 and 106.4 mg / 100g of dry matter (Drymatter; DM) for samples dried in a dryer and between 59.69 and 170.14 mg / 100gDM for samples vacuum drying. The total phenolic content was determined by the Folin-Ciocalteu method and the values ranged between 3.3 ± 0.04 and 13.75 ± 0.17 GAE mg / L for the sample dried in a dryer and between 5.00 ± 0.06 and 8.74 ± 0.11 GAE mg / L for samples which were dried in vacuo. Flavonoids were measured photometrically by the AlCl3 method. The absorbance was measured at 510 nm and the values ranged between 0.83 ± 0.01 and 2.63 ± 0.03 RE (mM) in the desiccant samples and between 0.45 ± 0.00 and 2.80. ± 0.03 RE (mM) in the samples where vacuum drying was performed. Anticoagulant activity was measured by measuring the inhibition of Platelet Activating Factor (PAF) in human Platelet Rich Platelet (PRP). IC50 (μL) values for platelet activating factor-induced anticoagulant activity (PAF) for desiccant samples ranged from 0.59 ± 0.06 to 2.50 ± 0.25 and anticoagulant values for vacuum-dried samples ranged between 0.20 ± 0.02 and 2.01 ± 0.20 IC50 (μL). The results of total phenolics and flavonoids as well as their antithrombotic and antioxidant activity were analyzed by SPSS using the one-way anova test with post hoc Turkey and Duncan – (level of significance 0.05). In conclusion, the local varieties of Lemno’s tomatoes have a great difference between them, in terms of bioactivity that their ingredients show, while the way of drying affects these bioactivities.