Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και θρησκεία: η ελληνική ορθόδοξη χριστιανική πίστη μέσα από το Facebook

Abstract

Η Θρησκεία αποτελεί ένα θεσμό, του οποίου οι απαρχές βρίσκονται στην σύσταση των πρώτων ανθρώπινων κοινωνιών. Η θρησκευτική παράδοση και η συνοχή της θρησκευτικής κοινότητας, ειδικότερα της ορθόδοξης χριστιανικής την οποία ερευνά η παρούσα εργασία, αποτέλεσαν την βάση του φαινομένου της θρησκείας και εξασφάλισαν την συνέχεια της στα βάθη των αιώνων. Ωστόσο, το φαινόμενο της Θρησκείας δεν μπορεί να ερμηνευτεί ανεξάρτητα από το πολιτισμικό συγκείμενο με το οποίο βρίσκεται σε μόνιμη συνδιαλλαγή και αλληλεπίδραση. Ο ψηφιακός πολιτισμός του 21ου αιώνα διαμόρφωσε στους κόλπους του νέες κουλτούρες, οι οποίες αναδύονται μέσα από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και επέφεραν μαζικές μεταβολές στην ανθρώπινη επικοινωνία. Στο πλαίσιο των νέων αυτών ψηφιακών περιβαλλόντων επικοινωνίας οι άνθρωποι συνενώνονται μέσα από τα κοινά τους ενδιαφέροντα, από τα οποία η θρησκευτική ταυτότητα δεν μπορεί να απουσιάζει. Στην εν λόγω έρευνα που πραγματοποιήθηκε με την μέθοδο της Ανάλυσης περιεχομένου, μελετήθηκαν 2959 αναρτήσεις σε χρονικό διάστημα μεταξύ 15 Σεπτεμβρίου και 15 Νοεμβρίου του 2022, σε δείγμα 12 θρησκευτικών σελίδων του Facebook και επιχειρείται να απαντηθεί α) Τι είδους αναρτήσεις συσπειρώνουν τους πιστούς μέσα σε σελίδες του Facebook με θρησκευτικό περιεχόμενο; β) Με ποιο τρόπο αλληλεπιδρούν οι χρήστες στις αναρτήσεις αυτές και ποιες είναι οι προτιμήσεις τους; γ) Με ποιο τρόπο μεταφέρονται τα στοιχεία της χριστιανικής παράδοσης στο ψηφιακό περιβάλλον και πώς επηρεάζονται από την σύγχρονη ψηφιακή επικοινωνιακή κουλτούρα; Τα αποτελέσματα κατέδειξαν ότι το Facebook και η κουλτούρα της ψηφιακής επικοινωνίας όχι μόνο δεν απειλεί τις παραδοσιακές δομές της Ορθοδοξίας, αντίθετα φαίνεται να παρέχει την δυνατότητα να καταστήσει την Ορθοδοξία πιο προσβάσιμη στο ποίμνιο της. Επιπλέον, η ελεύθερη θρησκευτική έκφραση των πιστών του Facebook δύναται να προσαρτήσει σε αυτή νέα δημιουργικά στοιχεία και να καταστήσει την πλατφόρμα ως γέφυρα επικοινωνίας των πιστών με την εκκλησιαστική ζωή και να ενδυναμώσει τους δεσμούς της χριστιανικής ορθόδοξης κοινότητας.