Η εκπαίδευση των νέων στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. μέσα από την αττική αγγειογραφία

Abstract

Η παρούσα εργασία διερευνά το θέμα της εκπαίδευσης των νέων στην αρχαία Αθήνα της κλασικής εποχής, τόσο μέσα από φιλολογικές όσο και μέσα από αγγειογραφικές πηγές του 5ου αιώνα π.Χ.. Ειδικότερα, μέσα από τις αγγειογραφικές παραστάσεις της κλασικής εποχής, σε συνδυασμό με κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, μελετάται η εκπαίδευση των αγοριών και των κοριτσιών της κλασικής Αθήνας στην ανάγνωση και γραφή, καθώς και η μουσική και αθλητική τους εκπαίδευση. Σκιαγραφείται ο ρόλος του γραμματιστή, του κιθαριστή και του παιδοτρίβη, καθώς και τα χαρακτηριστικά του παιδαγωγού, ενώ εξετάζεται ο χώρος της αίθουσας διδασκαλίας, τα υλικά γραφής, ο ρόλος της ποινής καθώς και η συμμετοχή των νέων σε αγώνες στο πλαίσιο της εκπαίδευσής τους. Επιπρόσθετα, μελετάται η ηθική διαπαιδαγώγηση των νέων στην κλασική Αθήνα, η συμβολή των σοφιστών στην εκπαίδευση αυτών και παράλληλα αναλύονται απόψεις του 5ου αιώνα π.Χ. αναφορικά με την εκπαίδευση. Τέλος, αναλύονται συντόμως τα σχήματα και η χρήση των αρχαίων αγγείων, καθώς και οι περίοδοι εξέλιξης της αττικής ερυθρόμορφης αγγειογραφίας. Το υλικό της μελέτης περιλαμβάνει 114 σχετικές παραστάσεις αττικών ερυθρόμορφων αγγείων του 5ου αιώνα π.Χ., καθώς και 43 πηγές κειμένων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ενώ για την επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν μεθοδολογικά εργαλεία τόσο από τον τομέα της κλασικής Φιλολογίας όσο και από την Αρχαιολογία, φανερώνοντας πως η διεπιστημονική προσέγγιση του θέματος ανοίγει νέους ορίζοντες ερμηνείας και νοηματοδότησης. Η μελέτη αυτή, επιχειρεί να αναδείξει μέσα από τη διεπιστημονική προσέγγιση του θέματος της εκπαίδευσης των νέων της κλασικής Αθήνας, το γενικότερο πνεύμα που διαπότιζε κάθε πτυχή της ζωής των Αθηναίων της κλασικής εποχής, αυτό που στόχευε πάντα στην ευημερία και το κοινό καλό της ίδιας της πόλης.

This paper investigates the issue of the education of young people in ancient Athens of the classical period, both through philological and through attic vase-painting sources of the 5th century BC. In particular, through the attic vase-painting representations of the classical period, in combination with texts of ancient Greek literature, the education of boys and girls in classical Athens in reading and writing, as well as music and sports education, is studied. The role of the literate, the guitarist and the trainer, is outlined, as well as the characteristics of the pedagogue, while the teaching space, writing materials, the role of punishment and the participation of young people in games as part of their education are examined. In addition, the moral education of young people in classical Athens is studied, as well as the contribution of the sophists to their education and opinions of the 5th century BC regarding education are analyzed. Finally, the shapes and use of the ancient vessels are briefly analyzed, as well as the periods of development of Attic red-form vase- painting. Finally, the shapes and use of ancient vases are briefly analyzed, as well as the periods of development of Attic red-figure vase- painting. The material of the study includes 114 relevant representations of Attic red-figure vases of the 5th century BC, as well as 43 sources of texts of ancient Greek literature, while methodological tools from both the field of classical literature and archeology were used to process the data, showing that the interdisciplinary approach to the subject opens up new horizons of interpretation and meaning. This study attempts to highlight, through the interdisciplinary approach to the issue of the education of the young people of classical Athens, the general spirit that imbued every aspect of the life of the Athenians of the classical era, the one that always aimed at the well-being and the common good of its own city.