Η Ελλάδα, το σχέδιο Μάρσαλ και οι οικονομικές και πολιτικές διαστάσεις

Abstract

Το Σχέδιο Μάρσαλ αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες οικονομικές και πολιτικές επεμβάσεις της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών σχεδόν σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, τα οποία με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου είχαν να αντιμετωπίσουν τις βαρύτατες ζημιές και καταστροφές πολέμου που τα καθιστούσαν ανίκανα να προχωρήσουν στην ανοικοδόμηση τους. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα όπου μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού βρισκόταν κάτω από τα όρια της φτώχειας και τα κόστη των καταστροφών έφταναν σε δυσθεώρητα μεγέθη, από οικονομικής πλευράς τα αποτελέσματα αδιαμφισβήτητα ήταν θετικά, αφού πραγματοποιήθηκε μεγάλη πρόοδος σε πολλούς τομείς χάρη στο Σχέδιο Μάρσαλ. Πραγματοποιήθηκε μάλιστα αποκατάσταση του συγκοινωνιακού δικτύου, ενισχύθηκε σημαντικά ο τομέας της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας και ξαναζωντάνεψε η παραγωγική μηχανή της χώρας μέσω της βιομηχανικής και της αγροτικής ανάπτυξης. Από πολιτικής πλευράς, φαίνεται πως η παρέμβαση των ΗΠΑ μέσω του Σχεδίου Μάρσαλ ήταν αρκετά αισθητή στην ταραγμένη πολιτική σκηνή της χώρας, αφού η αμερικανική οικονομική αποστολή στην Ελλάδα είχε όπως φαίνεται ένα ρόλο «παράλληλης» κυβέρνησης με την ελληνική, καθώς της είχαν δοθεί πάρα πολλές εξουσίες. Απώτερος σκοπός των ΗΠΑ ήταν να μπορέσει η Ελλάδα να λειτουργήσει στα πλαίσια ενός δυτικού πολιτικοοικονομικού συστήματος και να καταφέρει να τερματίσει τον Εμφύλιο Πόλεμο, αλλά κυρίως να εμποδίσει την επίδραση της Σοβιετικής Ένωσης στα εσωτερικά της χώρας.