Στάσεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με την συμπερίληψη - συνεκπαίδευση παιδιών με διαταραχή αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) σε τυπικές τάξεις γενικής αγωγής

Abstract

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση των αντιλήψεων και των στάσεων των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τους/τις μαθητές/τριες με ΔΑΦ και τη συνεκπαίδευσή τους σε τυπικές τάξεις σχολείων γενικής αγωγής , με βάση προσωπικές ή/και μη γνώσεις και εμπειρίες. Διερευνήθηκαν, επίσης, οι παράγοντες που μπορεί να προβλέπουν ή να επηρεάζουν τη διαμόρφωση των στάσεων αυτών. Τέλος, ελέγχθηκε η σχέση που μπορεί να υπάρχει μεταξύ των στάσεων των εκπαιδευτικών και της επαγγελματικής αυτο-αποτελεσματικότητας που αισθάνονται, των συναισθημάτων τους απέναντι σε μαθητές/τριες με ΔΑΦ καθώς και μεταξύ διαφόρων προγνωστικών παραγόντων/μεταβλητών. Η συσχέτιση αυτή φανέρωσε τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επηρεάζεται η διαμόρφωση των στάσεων των εκπαιδευτικών απέναντι στη ΔΑΦ και τη συμπερίληψη-συνεκπαίδευση των μαθητών/τριών με αυτή τη διαταραχή από τους παραπάνω παράγοντες. Για την διεξαγωγή της έρευνας πραγματοποιήθηκε ποσοτική μελέτη και ως ερευνητικό εργαλείο χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο βασίστηκε τόσο στη βιβλιογραφία και το θεωρητικό πλαίσιο που αναπτύχθηκε στη παρούσα εργασία όσο και στα: Autism Attitude Scale for Teachers (ASST) ( Olley et. all, 2014 from Exceptional Children, 1981) και Autism Inclusion Questionnaire (AIQ) (Segall & Campbell, 2007). Στην έρευνα συμμετείχαν 125 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης οι οποίοι εργάζονταν σε δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία γενικής αγωγής. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί γενικής αγωγής διατηρούν θετικές στάσεις απέναντι στη συμπερίληψη μαθητών/τριών με ΔΑΦ, ασχέτως αν έχουν ή όχι κάποια ειδική επιμόρφωση, κατάρτιση και γνώση σχετική με τη ΔΑΦ. Τείνουν να αισθάνονται θαυμασμό, σεβασμό και συμπάθεια προς τα άτομα με ΔΑΦ και να εκφράζουν αυτοπεποίθηση και σιγουριά ως προς την υποστήριξη και εκπαίδευση μαθητών/τριών με ΔΑΦ, αλλά και προθυμία για επιμόρφωση, κατάρτιση και συνεργασία με ειδικούς και γονείς για την αποτελεσματικότερη εκπαίδευση των παιδιών αυτών. Η γενική θετική στάση απέναντι στη συμπερίληψη των μαθητών με ΔΑΦ στα γενικά σχολεία, η οποία κυριαρχεί στους περισσότερους από τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στην παρούσα έρευνα, φάνηκε ότι διαμορφώθηκε και επηρεάστηκε από τους προγνωστικούς παράγοντες που εξετάστηκαν στη μελέτη αυτή, οι οποίοι ήταν: το φύλο, η ηλικία, η προηγούμενη διδακτική εμπειρία με παιδιά με ΔΑΦ, η θετική συχνότητα και ποιότητα επαφής με άτομα-παιδιά με ΔΑΦ, οι θετικές αντιλήψεις του άμεσου περιβάλλοντος, η θετική διομαδική επαφή και οι θετικές γενικές στάσεις και τα συναισθήματα προς τα παιδιά με ΔΑΦ σε συνδυασμό με τα χαμηλά επίπεδα διομαδικού άγχους και προκαταλήψεων-στερεοτύπων απέναντι στη διαταραχή αυτή. Τέλος, ως προς τις γνώσεις σχετικά με τη ΔΑΦ, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχουν επαρκείς γνώσεις των εκπαιδευτικών γενικής εκπαίδευσης όσον αφορά στη ΔΑΦ και στις πρακτικές και στρατηγικές διαχείρισης και συνεκπαίδευσης μαθητών/τριών με ΔΑΦ μέσα στην τάξη μαζί με τους τυπικά αναπτυσσόμενους συμμαθητές, γεγονός το οποίο μπορεί να ήταν αποτέλεσμα της γενικότερης ενημέρωσης που μπορεί να είχαν λάβει σχετικά με τη ΔΑΦ ή της διδακτικής τους εμπειρίας με μαθητές/τριες με ΔΑΦ.