H τέχνη ως εργαλείο ευαισθητοποίησης στην περιβαλλοντική εκπαίδευση

Abstract

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να χαρτογραφήσει αφενός τις απόψεις των εκπαιδευτικών για σημαντικά περιβαλλοντικά ζητήματα, όπως είναι η ρύπανση, η αειφόρος ανάπτυξη και η βιωσιμότητα και, αφετέρου, τις απόψεις τους για τον ρόλο που διαδραματίζει η τέχνη ως διδακτικό εργαλείο, τόσο γενικά για οποιοδήποτε αντικείμενο του αναλυτικού προγράμματος όσο και ειδικά για την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Ο πληθυσμός της έρευνας είναι οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Δωδεκανήσου και το δείγμα των συμμετεχόντων είναι 142 εκπαιδευτικοί. Η συλλογή δεδομένων επιτεύχθηκε μέσω ενός πρωτότυπου ερωτηματολογίου 94 ερωτήσεων, το οποίο αναπτύχθηκε για αυτή τη συγκεκριμένη έρευνα και το οποίο στηρίχθηκε στην επισκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Οι στόχοι της έρευνας ήταν η μέτρηση των απόψεων που διατηρούν οι εκπαιδευτικοί για τα προαναφερθέντα ζητήματα, η σύγκριση των υποομάδων δείγματος βάσει δημογραφικών μεταβλητών και η μελέτη του κατά πόσο οι απόψεις τους για τον διδακτικό χαρακτήρα της τέχνης επιδρά στις περιβαλλοντικές τους απόψεις. Τα ευρήματα της εργασίας κατέδειξαν ότι οι εκπαιδευτικοί διατηρούν πολύ φιλοπεριβαλλοντικές απόψεις σε όλα τα διερευνώμενα από την εργασία περιβαλλοντικά ζητήματα, αλλά και ότι πιστεύουν σε μεγάλο βαθμό στην αποτελεσματικότητα της τέχνης ως διδακτικής προσέγγισης γενικά για τη μάθηση και ειδικά για την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι η περιβαλλοντική γνώση (είτε μέσω σχετικών σεμιναρίων, είτε μέσω υλοποίησης σχετικών σχολικών προγραμμάτων, είτε μέσω της εκπόνησης ενός μεταπτυχιακού τίτλου) οδηγούν σε σημαντικά αυξημένες φιλοπεριβαλλοντικές απόψεις, αλλά και σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό αποδοχής του διδακτικού ρόλου της τέχνης. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η πίστη στην εκπαιδευτική αξία της τέχνης επιδρά σημαντικά στις περιβαλλοντικές απόψεις των εκπαιδευτικών, καθιστώντας τους συγκεκριμένα περισσότερο περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένους. Τα ευρήματα της εργασίας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο ρόλος της τέχνης πρέπει να αξιοποιηθεί ευρύτερα και συστηματικότερα ως ένα ισχυρό εργαλείο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.