Αστικές χώρο-κοινωνικές ανισότητες: η περίπτωση της Β' Δημοτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης

Abstract

Η παρούσα διπλωματική εργασία αποτελεί μία προσπάθεια κριτικού αναστοχασμού της αλληλεπίδρασης του κοινωνικού περιβάλλοντος στο αστικό τοπίο, μέσα από τη μελέτη των χωροκοινωνικών ανισοτήτων της Β’ Δημοτικής Κοινότητας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Η εργασία ξεκινά με μια βιβλιογραφική ανασκόπηση, στην οποία αποσαφηνίζει βασικές έννοιες και το θεωρητικό πλάισιο σχετικά με τις χωροκοινωνικές ανισότητες, ενώ στη συνέχεια αναλύει το δικαίωμα στην πόλη ως πρακτική ανασχεδιασμού του αστικού τοπίου. Στην επόμενη ενότητα παρατίθενται ποσοτικές προσεγγίσεις μέσω δεικτών σε διαφορετικές χωρικές κλίμακες σχετικά με τον υπολογισμό των χωροκοινωνικών ανισοτήτων, ενώ αμέσως μετά περιγράφονται οι σημαντικότερες πολιτικές κοινωνικής ενσωμάτωσης για την Ευρώπη και την Ελλάδα. Η επόμενη ενότητα αφορά τη διαμόρφωση της μεθοδολογίας ποιοτικής έρευνας για την εργασία και την περιγραφή των περιορισμών και δυνατοτήτων που προσφέρει σε αυτή τη μελέτη περίπτωσης, ενώ στην 5η ενότητα γίνεται η εισαγωγή στην ανάλυση, όπου αρχικά αποτυπώνεται η υφιστάμενη κατάσταση μέσα από βιβλιογραφικές αναφορές και τα αποτελέσματα της συμμετοχικής παρατήρησης και των αυτοψιών. Έπειτα ακολουθεί η ανάλυση των συνεντεύξεων ατόμων που αλληλοεπιδρούν καθημερινά με την περιοχή μελέτης (κάτοικοι και εργαζόμενοι) και η τριγωνοποίηση των δεδομένων, ενώ στο τελευταίο κεφάλαιο των συμπερασμάτων αναλύονται οι απαντήσεις στην ερευνητική υπόθεση, σημειώνονται οι περιορισμοί της έρευνας λόγω του ιδιότυπου χαρακτήρα της περιοχής, και προτείνονται κατευθύνσεις προκειμένου να βελτιωθεί το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της περιοχής, βασιζόμενοι πάντοτε στις προτάσεις αυτών.

The following thesis represents an effort in critically reflecting on the correlation between the social environment and the urban landscape, through the study of the socio-spatial inequalities of the 2nd Borough of the Municipality of Thessaloniki. The study begins with a bibliographical retrospective on fundamental definitions and the theoretical framework of socio-spatial segregation, and afterwards moves on to analyze the Right to the City as a re-designing practice of the urban landscape. In the next chapter a quantitative approach through indicators in different scales on measuring segregation is mentioned, followed by the description of the main state policies regarding social integration in Europe and in Greece. The fourth chapter is about the forming of a social research methodology, and the description of the limitations and the possibilities that offers this particular case study, while on the 5th chapter an introduction to analysis is made, where the current situation of the area is presented through bibliographical references and the results of the autopsy and the participatory research. Afterwards, the analysis of the total of interviews from workers and inhabitants of the area is recorded, and a triangulation of data is also conducted, while on the last chapter of conclusions the answers of the research foundational queries are explained, limitations of the research process are mentioned due to the particular character of the area, and guidelines are suggested in order to enhance the quality of life for the locals, always based on their suggestions.