Η διερεύνηση της έννοιας και της αίσθησης κοινότητας στο ελληνικό περιφερειακό πανεπιστήμιο: η περίπτωση του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Abstract

Η παρούσα εργασία αποσκοπεί στη διερεύνηση της αίσθησης της κοινότητας μεταξύ των μελών ελληνικών πανεπιστημιακών κοινοτήτων που λειτουργούν στην περιφέρεια, στο πλαίσιο πολιτικών και οικονομιών σκοπιμοτήτων. Αναλύεται η έννοια της κοινότητας στον ακαδημαϊκό χώρο, εξετάζοντας τόσο τις αντιλήψεις, όσο και τα συναισθήματα, αλλά και την όλη στάση των μελών αυτών των πανεπιστημιακών κοινοτήτων, ως προς την προσωπική τους ταυτότητα, σε σχέση με τη θέση/ρόλο τους στις κοινότητες αυτές, και μάλιστα κάτω από ιδιαίτερες και δύσκολες συνθήκες νησιωτικότητας και κοινωνικο-οικονομικής κρίσης, αντίστοιχα. Επιλέχθηκε να μελετηθεί η περίπτωση του Πανεπιστημίου Αιγαίου καθώς αυτό αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, ενός περιφερειακού ελληνικού πανεπιστημίου, που λειτουργεί την τελευταία τριακοπενταετία στην ελληνική περιφέρεια, στο πλαίσιο προσπαθειών ενίσχυσης της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης των νησιών του αρχιπελάγους, όπου εγκαθίστανται τα 18 Τμήματα του ερευνητικού και εκπαιδευτικού αυτού ιδρύματος. Για την επίτευξη του σκοπού της μεταπτυχιακής αυτής εργασίας, πραγματοποιήθηκε επιτόπια συλλογή πρωτογενούς υλικού (εθνογραφική έρευνα), με τη βοήθεια ως επί το πλείστον δομημένων ηλεκτρονικών ερωτηματολογίων στον συνολικό πληθυσμό της πανεπιστημιακής κοινότητας του Πανεπιστημίου Αιγαίου (ακαδημαϊκό, διοικητικό και φοιτητικό). Συγκεκριμένα, διερευνήθηκε η αίσθηση της πανεπιστημιακής κοινότητας, η συναισθηματική ταύτιση των μελών του Πανεπιστημίου Αιγαίου με αυτήν, η συμμετοχή τους στα πανεπιστημιακά κοινά, αλλά και ο βαθμός στον οποίο είναι σημαντική η πανεπιστημιακή ταυτότητα για τα μέλη του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Διερευνήθηκαν επίσης οι διαφοροποιήσεις των παραπάνω μεταβλητών μεταξύ των διαφόρων ομάδων της πανεπιστημιακής κοινότητας (ακαδημαϊκές, διοικητικές, φοιτητικές) και συσχετίστηκαν τα ευρήματα αυτά με άλλους ειδοποιούς παράγοντες του υπό έρευνα φαινομένου, όπως η νησιωτικότητα, η διασυνοριακότητα, η απόσταση από το κέντρο και η κοινωνικο-οικονομική κρίση. Η έρευνα ανέδειξε μία ικανοποιητική αίσθηση κοινότητας για την πλειονότητα των μελών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τόσο ως προς την αντίληψη, όσο και ως προς το συναίσθημα και τη συμπεριφορά. Επιπλέον, αναδείχθηκε υψηλός βαθμός σημαντικότητας της πανεπιστημιακής τους ταυτότητας για τα μέλη αυτά, καθώς επίσης και μεγάλη (θετική, αλλά και αρνητική) σύνδεση των παραπάνω μεταβλητών με ανεξάρτητους παράγοντες όπως η η νησιωτικότητα, η διασυνοριακότητα, η απόσταση από το κέντρο και η κοινωνικο-οικονομική κρίση. Η ερευνητική αυτή εργασία ευελπιστεί να αποτελέσει χρήσιμη συνεισφορά στον μελλοντικό σχεδιασμό πολιτικών ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και σημαντική συμβολή στη σχετική διεθνή επιστημονική έρευνα, αλλά και πεδίο προβληματισμού για την πανεπιστημιακή κοινότητα και ταυτότητα του Πανεπιστημίου Αιγαίου, τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο.

In this work we analyze the concept of the community, the identity and the sense of the individual. The above concepts are mainly studied in relation to the academic field. More specifically, the work focuses on the sense of sensitivity of members of Greek academic communities operating in the region, in the context of efforts to strengthen the social and economic development of the areas of establishment of research and educational institutions. The aim of this diplomatic work is to explore the sense of the university community among the members, a regional university, the University of the Aegean. The sense of the university community and the emotional matching of its members with the university community was investigated, as well as the extent to which the university identity is important for them. Factors such as insularity, and the socio-economic crisis, among others, have influenced this sensation. The case of the University of the Aegean was considered appropriate to be studied with questionnaires to which both the academic, student and administrative staff of the Foundation were invited to answer. For most of the members of the University of the Aegean it has been shown that the university identity is important and that there is a difference in the degree of importance among the members, that is, between the academic, the student and the administrative population of the university community of the Aegean University. Moreover, factors such as distance from the center, socio-economic crisis, cross-border and insularity have been shown to influence both the solidarity of the members of the University of the Aegean with the university community and their social participation.