Καστρόπληκτα Θεσσαλονίκης: η διατήρηση της ιστορικής μνήμης μέσα από την αναδιαμόρφωση του τοπίου

Abstract

Τα καστρόπληκτα Θεσσαλονίκης είναι μια γειτονιά παραδοσιακού χαρακτήρα από τις ελάχιστες που συναντούμε στο αστικό τοπίο που ακόμη διατηρεί το χρώμα της ιστορικής εποχής μετά την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Καθώς το τοπίο μετασχηματίζεται και νέες έννοιες όπως η άνοδος της τουριστικής επισκεψιμότητας έρχονται στο προσκήνιο της ζωής του τόπου, οι κάτοικοι καλούνται να ακολουθήσουν το σύγχρονο ρεύμα με την εγκατάλειψη των καστρόπληκτων οικημάτων τους. Η διερεύνηση σημαντικών εννοιών όπως η ταυτότητα ενός τόπου αλλά και η σημασία ενός ισχυρού δίκτυου σχέσεων μεταξύ των κατοίκων αναδύονται από τις συνεντεύξεις των κατοίκων και αποτελούν τον κορμό για το σχεδιασμό μιας καλλιτεχνικής παρέμβασης που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή των κατοίκων. Πραγματοποήθηκαν συνεντεύξεις σε 10 κατοίκους και ενοικιαστές καστρόπληκτων οι οποίοι κατέθεσαν την προσωπική τους εμπειρία σχετικά με το πώς βιώνουν την αναδιαμόρφωση του τοπίου, οι οποίες αναλύθηκαν με τη μέθοδο της θεματικής κωδικοποίησης. Οι αφηγήσεις τους παρουσιάστηκαν στο κοινό στα πλαίσια μιας καλλιτεχνικής παρέμβασης που έδωσε ένα παράδειγμα για το πώς η επιτελεστική, περιπατητική τέχνη μπορεί να συμβάλει ως μια πρακτική συλλογικής συμμετοχής στη ζωή του τόπου στην αλλαγή. Σε αυτή την εργασία επιχειρούμε να διερευνήσουμε πώς η τέχνη μπορεί να αναδείξει τις φωνές των κατοίκων της γειτονιάς και να αποτελέσει το μέσο για την εγκαθίδρυση ενός τόπου που θα συνδέσει τις σύγχρονες ανάγκες που θέτει η αναδιαμόρφωση του αλλά και την ανάγκη για τη διατήρηση της μνήμης της ιστορίας του.

Τα ευρήματα στοχεύουν στην ευαισθητοποίηση του κοινού και της πολιτείας ως προς την ευαλωτότητα του πληθυσμού των καστρόπληκτων και στην ανάδειξη της φωνής των κατοίκων οι οποίοι έχουν τις δικές τους προτάσεις για το μέλλον του τόπου, μπορούν να είναι ενεργοί στις αλλαγές.