«Κληρονόμοι» του τόπου μας - Το παράδειγμα της καινοτόμου καλλιτεχνικής πρακτικής στην ξύλινη ουρανία της μεταβυζαντινής εκκλησίας της Αγ. Παρασκευής Γόννων - Ενδυνάμωση της κοινότητας

Abstract

Το ερευνητικό σχέδιο ««Κληρονόμοι» του τόπου μας - Το παράδειγμα της καινοτόμου καλλιτεχνικής πρακτικής στην ξύλινη ουρανία της μεταβυζαντινής εκκλησίας της Αγ. Παρασκευής Γόννων - Ενδυνάμωση της κοινότητας» χρησιμοποιεί την θεωρεία της κοινωνιολογίας, κάποιες φορές της φιλοσοφίας και τις πρακτικές της τέχνης για να δημιουργήσει μια κοινωνική ομάδα. Στην ομάδα αυτή, η ερευνήτρια θα μελετήσει τις σχέσεις των μελών που θα δημιουργηθούν κατά την καλλιτεχνική δράση, το πολιτισμικό και το κοινωνικό τους κεφάλαιο, τις εμπειρίες και βιώματα που έχουν για τον τόπο τους αλλά και αυτά που θα αναπτυχτούν κατά την διάρκεια των συναντήσεων. Η έρευνα φιλοδοξεί να ενώσει την κοινωνία με την τέχνη, την παράδοση με το σήμερα, τη φύση με τον αποξενωμένο άνθρωπο και να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με την αντίληψη, τη γνώση και την κατανόηση του τόπου τους. Ο άνθρωπος ως κοινωνικό ον είναι πρόσωπο όπου εκ φύσεως των ενδιαφέρουν οι διαπροσωπικές σχέσεις, οι συνδέσεις και διασυνδέσεις με άλλες ομάδες είτε δια ζώσης είτε στη σύγχρονη εποχή που ζούμε, μέσω διαδικτύου. Από τη γέννησή του αρχίζει να συγκεντρώνει το πολιτισμικό κεφάλαιο το οποίο αντανακλά την κοινωνία και τον τόπο χρονικά και χωρικά στον οποίο ζει. Ο τόπος και ο χώρος, χωρίζεται σε φυσικό και τεχνικό περιβάλλον. Δηλαδή ο άνθρωπος περιβάλλεται από τη φύση την οποία άλλοτε τη γνωρίζει, τη σέβεται και δημιουργεί πολιτισμό και ποιότητα ζωής και άλλοτε την αγνοεί, επεμβαίνει καταστροφικά σε αυτή και χτίζει το δικό του τεχνικό περιβάλλον. Το τεχνικό περιβάλλον όμως, ενώ νομίζει το υποκείμενο πως τον διευκολύνει, τον εξυπηρετεί και καυχάται για τα επιτεύγματά του, με τον καιρό συνειδητοποιεί ότι έχει χάσει την ελευθερία του, τον χώρο του, τον χρόνο του, τις σχέσεις του. Στην έρευνα πεδίου που διεξάγει η εργασία αυτή, γίνεται η προσπάθεια μέσω της σύγχρονης τέχνης να «σπάσει» την καθημερινότητα των ανθρώπων που θα συμμετέχουν και να μπορέσει να δημιουργήσει δεσμούς και σχέσεις κατά την διαδικασία ενός δημοσίου συμμετοχικού έργου. Λαμβάνει υπόψη της η έρευνα το ιστορικό του τόπου και της κοινωνίας, όπου έχει δώσει λαμπρά παραδείγματα κοινωνικής συμμετοχής στα κοινά δρώμενα του τόπου. Η έννοια της αλληλεγγύης στις κοινότητες του 17ου αιώνα και τα επιτεύγματά της ως αποτέλεσμά της, όπως είναι σχολεία, κρήνες, κληροδοτήματα, υποτροφίες, γηροκομεία και άλλες δομές, μας δείχνουν ότι τότε υπήρχε έντονα το αίσθημα του ανήκειν στον τόπο τους. Στις κοινότητες αυτές τα κοινωνικά δίκτυα και οι διαδράσεις τους πετύχαιναν μια αμφίδρομη σχέση ετοιμότητας για αμοιβαιότητα και ανταλλαγή που προϋπέθετε επίσης εμπιστοσύνη και ασφάλεια των μελών της. Το κοινωνικό κεφάλαιο τους είχε αξία και η συσσώρευσή του μετασχηματίστηκε σε οικονομικό και πολιτισμικό ή συμβολικό κεφάλαιο (Χτούρης, 2014). Η κοινοτική παράδοση του τόπου μαζί με την ζωγραφική παράδοση και την παράδοση της «οικολογικής» συνείδησης είναι οι βασικοί πυλώνες της εργασίας, οι οποίες εμπεριέχονται στην μεγάλη ομπρέλα του τόπου. Σκοπός της εργασίας είναι η ενδυνάμωση της ομάδας σε μίκρο - επίπεδο και εν συνεχεία σε μέσω - επίπεδο δηλαδή σε όλη την κοινότητα. Η εργασία με αφορμή την σχεσιακή τέχνη διερευνά ακόμη αν μπορεί να μετασχηματιστεί και να πολλαπλασιαστεί το πολιτισμικό και κοινωνικό κεφάλαιο από ατομικό κεφάλαιο σε συλλογικό και αντίστροφα. Άραγε είμαστε «κληρονόμοι» του τόπου μας;

The research project «Heirs of our land-The innovative and artistic practice of the wooden ceiling of post-byzantine church of Saint Paraskevi at Gonni- Strengthening of the community» uses the sociology theory, sometimes the theory of philosophy and the artistic practices in order to create a social group. In this group , during the artistic sessions, the researcher will study the relationships that will be formed among members, their cultural and social asset, the experiences and knowledge they have for their land, but also the ones that will be developed during sessions. The research aspires to unite society with art, tradition with today, nature with the alienated person and to answer questions that have to do with the perception, knowledge and understanding of their habitat. As a social being, Man is naturally interested in interpersonal relations, in connections with other groups, either personally or through the web.(internet) Man since his birth begins to gather the cultural background that reflects society and the place in which he lives both in time and space. The land and the surroundings are separated in natural and artificial. Man is surrounded by his natural habitat. When he's aware of that, he respects it and creates civilization and a life of quality. However, when he ignores it , he catastrophically intrudes in it and builds his own artificial surroundings. This has its downside; Man thinks that the artificial surroundings facilitate and serve him, allowing him to boast of his achievements, but in time he realises he has lost his freedom, his place, his time, his relationships. In this field research there is an effort through modern art to "crack" the participants' every day life and to try to create bonds and relations through the process of a community participatory project. The research takes into consideration the history of the land and the community that has given brilliant examples of participation in the common welfare. The virtue of solidarity in the 17th century communities and the achievements as a result of this virtue, such as schools, water fountains, bequests, scholarships, rest homes and other structures, indicate that there was a strong sense of belonging to the land. In those communities, the social networks and their actions suggest a two-way relationship of readiness for mutuality and exchange that also required trust and safety for their members. The social asset had value and its accumulation transformed into economic, cultural or symbolic asset. (Chtouris 2014). The community tradition of the land, together with the artistic tradition and the tradition of ecological conscience are the main pillars of this project that are all included under the main umbrella of this land. The purpose of this project is the Strengthening of the group in a micro level and consequently in the whole community. The research occasioned by the relational practice explores whether the cultural and social asset can be transformed and multiplied from atomic to collective and vice versa. Are we "Heirs of our land"? I wonder.