Ι-όλα ή τίποτα, μια πολυεπίπεδη παρέμβαση στην κοινότητα του Παραδείσου Αγίας Παρασκευής, με επίκεντρο τη βίλα του Α. Ιόλα. Σύγχρονη τέχνη και σύγχρονη κοινότητα σε διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο

Abstract

Στόχος αυτής της διπλωματικής εργασίας, είναι να αναδυθούν και να θεραπευθούν οι στάσεις, οι πεποιθήσεις και οι προβληματικές από την διαχρονική αλληλεπίδραση της κοινότητας Παραδείσου Αγίας Παρασκευής, με το ακίνητο που οικοδόμησε ο Αλέξανδρος Ιόλας, γνωστό ως «βίλα Ιόλα», μέσα από μια τη ματιά του εμπειρικού διαλεκτικού ρεαλισμού. Η προσέγγιση της έρευνας είναι πολύπλευρη, με στόχευση να γεφυρώσει κοινωνιολογικά και καλλιτεχνικά δεδομένα, μέσα από την πράξη. Αρχικά διεξάχθηκαν δεκατρείς ανοιχτές συνεντεύξεις (ατομικές και ομαδικές) με δεκαοχτώ συμμετέχοντες, οι οποίες αναλύθηκαν μέσα από τα θεματικά τους δίκτυα και εξήγαγαν κοινωνικά γεγονότα και φαινόμενα. Παράλληλα, με αφορμή την έρευνα, συγκροτήθηκε μια δημιουργική κοινότητα από δεκαοχτώ εικαστικούς καλλιτέχνες, η οποία επεξεργάστηκε μια κλιμακούμενη συμμετοχική έρευνα δράσης in situ, σε αλληλεπίδραση με τον τοπική κοινότητα. Οι θεσμικές δυστοκίες και οι επιπτώσεις της πανδημίας λόγω της εξάπλωσης του COVID-19, μετασχημάτισαν τη στρατηγική επιτέλεσης της συμμετοχικής έρευνας δράσης, από τη δράση στον τόπο, σε ένα ψηφιακό αρχείο – αποθετήριο τεκμηρίων, κοινωνιολογικής και καλλιτεχνικής φύσης, μέσα στο οποίο εντάχθηκαν τόσο τα κοινωνιολογικά δεδομένα όπως αυτά προέκυψαν από την ανάλυση, όσο και οι καλλιτεχνικές προτάσεις της δημιουργικής κοινότητας των εικαστικών. Από την ανάλυση των δεδομένων, τα κύρια κοινωνικά φαινόμενα που αναδύονται είναι η ατελής μετάβαση της περιαστικής αγροτικής κοινότητας στη νέα αστική της φυσιογνωμία χωρίς συγκροτημένη ταυτότητα, η αδυναμία σύνδεσης μεταξύ αυτής και του Α. Ιόλα, ως ενός ν-ομαδικού παραδείγματος, ο μετασχηματισμός των στερεοτύπων και του στίγματος στο χρόνο, με κατάληξη τη σύνδεσή του με τον τόπο. Η προσφορά της παρούσας έρευνας, έγκειται στο ότι διασυνδέει παλιότερα και νέα επιστημονικά και καλλιτεχνικά δεδομένα, με τη φύση, την ιστορία και τη λειτουργία της τοπικής κοινότητας και προτείνει τρόπους και μεθόδους πράξεων θεραπείας των στερεοτύπων, του στίγματος και των κοινωνικών αναπαραστάσεων που συντελούνται αδιάκοπα, εμποδίζοντας την ουσιαστική αποδοχή και αξιοποίηση του ακινήτου για τον τόπο, σε μια περίοδο που ήδη αναζητείται το μελλοντικό μοντέλο αξιοποίησής του από τον Δήμο Αγ. Παρασκευής ως ιδιοκτήτη. Η εξέλιξη της συμμετοχικής έρευνας δράσης, όταν οι υγειονομικές και θεσμικές συνθήκες το επιτρέψουν, θα μπορούσε να προσφέρει ένα σύγχρονο και επιστημονικά θεμελιωμένο εργαλείο στην κατεύθυνση του συμμετοχικού σχεδιασμού, απαλείφοντας το κοινωνικό και πολιτισμικό τραύμα.