Το θεατρικό παιχνίδι στη διδασκαλία της Ιστορίας της Γ΄ δημοτικού: διερεύνηση των στάσεων των εκπαιδευτικών αναφορικά με τη χρήση του θεατρικού παιχνιδιού κατά τη διδασκαλία του μαθήματος

Abstract

Εισαγωγή: Οι νέες κοινωνικο-οικονομικές και πολιτισμικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στον σύγχρονο κόσμο, έχουν επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό και τον νευραλγικό τομέα της εκπαίδευσης. Το σχολείο, ανταποκρινόμενο στις σύγχρονες συνθήκες, δημιουργεί αλλαγές στον χώρο της εκπαίδευσης τόσο στη δομή, στις μεθόδους όσο και στο περιεχόμενο. Ειδικότερα, το μάθημα της Ιστορίας στο Δημοτικό σχολείο όπως φαίνεται στα Αναλυτικά προγράμματα σπουδών, έχει αλλάξει ριζικά προσανατολισμό, απομακρυνόμενο από την αποστήθιση και τη διδαχή στρέφεται πλέον στην ενεργητική κατάκτηση της γνώσης από τον μαθητή μέσω της έρευνας, με απώτερο σκοπό την καλλιέργεια της ιστορικής σκέψης και συνείδησης. Προς αυτήν την κατεύθυνση, επιστρατεύονται νέες μέθοδοι διδασκαλίας οι οποίες βάσει διάφορων ερευνών έχουν αποδειχθεί ιδιαιτέρως αποδοτικές. Μία από τις μεθόδους διδασκαλίας που προσφέρεται για τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας είναι το θεατρικό παιχνίδι. Μέσα από αυτό, οι μαθητές γεφυρώνουν τη χρονική και ιδεολογική απόσταση του παρόντος και του παρελθόντος, μπαίνουν στη θέση ιστορικών προσώπων ή καταστάσεων με αποτέλεσμα αφενός να βιώνουν τη θέση του ήρωα και αφετέρου να στέκονται κριτικά απέναντι στα πεπραγμένα, αρθρώνοντας λόγο με ιστορική ορολογία. Μέσα από το θεατρικό παιχνίδι, η διδασκαλία της Ιστορίας γίνεται πιο ελκυστική στους μαθητές και έτσι, επιτυγχάνονται αβίαστα οι σκοποί και οι στόχοι που έχουν τεθεί από την εκπαιδευτική πολιτική. Προκειμένου όμως να προωθηθεί η τεχνική του θεατρικού παιχνιδιού στο πλαίσιο της διδασκαλίας της Ιστορίας στο Δημοτικό σχολείο, άξιες μελέτης αποτελούν οι στάσεις και οι αντιλήψεις των εκπαιδευτικών αναφορικά με τη χρήση ή μη της εν λόγω τεχνικής καθώς επίσης και οι προβληματισμοί αυτών σχετικά με αυτό. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας αποτέλεσε η θεωρητική μελέτη αναφορικά με τη συμβολή του θεατρικού παιχνιδιού στη διδασκαλία της Ιστορίας της Γ΄ Δημοτικού και ερευνητικά η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών της Γ΄ Δημοτικού σχετικά με τη συμβολή του θεατρικού παιχνιδιού. Μεθοδολογία: Για τις ανάγκες της έρευνας, συντάχθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο αποτέλεσε και το εργαλείο της έρευνας. Στην έρευνα συμμετείχαν 125 δάσκαλοι και δασκάλες της Γ΄ Δημοτικού από όλη την Ελλάδα. Το ερωτηματολόγιο αποτελούταν από 54 μεταβλητές, οι οποίες προέκυψαν βάσει της βιβλιογραφικής ανασκόπησης που πραγματοποιήθηκε. Το δείγμα επιλέχθηκε μέσω δειγματοληψίας χιονοστιβάδας και ευκολίας. Αποτελέσματα: Η πλειονότητα του δείγματος έδειξε θετική στάση ως προς την αξιοποίηση του θεατρικού παιχνιδιού στη διδασκαλία και αναδείχθηκε η πολυδιάστατη συμβολή του ως εργαλείο διδασκαλίας της Ιστορίας. Η έλλειψη χρόνου, η έλλειψη επιμόρφωσης σχετικά με την αξιοποίησή του και η υπέρογκη ύλη, συνιστούν εμπόδια για τη μη αξιοποίησή του στη διδασκαλία της Ιστορίας. Μολονότι περίπου το ήμισυ του δείγματος το χρησιμοποιεί στη διδασκαλία της Ιστορίας, η συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί ότι η χρήση του προάγει την καλύτερη κατανόηση του γνωστικού αντικειμένου και δεν αποπροσανατολίζει τους μαθητές από την εκμάθηση ιστορικών γεγονότων. Διερευνώντας για πιθανές διαφοροποιήσεις στις απόψεις των εκπαιδευτικών αναφορικά με την αξιοποίηση του θεατρικού παιχνιδιού στη διδασκαλία γενικά και ειδικά στη διδασκαλία της Ιστορίας, δεν ανευρέθηκαν διαφορές λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, την οικογενειακή κατάσταση και τα έτη προϋπηρεσίας τους. Ωστόσο, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική σχέση ανάμεσα στη χρήση του θεατρικού παιχνιδιού στη διδασκαλία της Ιστορίας και της οικογενειακής κατάστασης των εκπαιδευτικών, με τους έγγαμους εκπαιδευτικούς να το αξιοποιούν σε υψηλότερο βαθμό. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι οι εκπαιδευτικοί που ήταν κάτοχοι μεταπτυχιακού/ διδακτορικού τίτλου σπουδών αναγνωρίζουν σε υψηλότερο βαθμό τη συμβολή του στη διδασκαλία, τη συνεισφορά του στην καλλιέργεια της ενεργητικής μάθησης και αξιοποιούν σε υψηλότερο βαθμό τη δραματοποίηση κατά τη διδασκαλία της Ιστορίας, σε σχέση με τους εκπαιδευτικούς που ήταν απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Συμπεράσματα: Οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίζουν την πολυδιάστατη συμβολή του θεατρικού παιχνιδιού στη διδασκαλία γενικά και ειδικά στη διδασκαλία της Ιστορίας. Ωστόσο, κρίνεται υψίστης σημασίας να ληφθούν υπόψη τα εμπόδια που αναφέρουν ότι παρεμποδίζουν τη συχνή αξιοποίηση του και κατ’ επέκταση την αποκόμιση όλων των οφελών που πηγάζουν από αυτό.

Introduction: The new socio-economic and cultural conditions that have taken shape in the modern world, greatly affect the vital sector of education. Responding to modern conditions, the school creates changes in the field of education both in structure, methods and content. In particular, the History course in the Primary school, as seen in the Analytical curricula, has radically changed its orientation, moving away from memorization and teaching, now turning to the active acquisition of knowledge by the student through research with the ultimate aim of cultivating historical thinking and consciousness. In this direction, new teaching methods are being used which, based on various researches, have proven to be particularly efficient. One of the teaching methods offered for teaching the History lesson is the theatrical play. Through the theatrical play, the teaching of History becomes more attractive to the students and thus, the aims and objectives set by the educational policy are effortlessly achieved. However, in order to promote the technique of the theatrical play in the context of the teaching of History in Primary school, the attitudes and perceptions of the teachers regarding the use or non-use of the said technique as well as their concerns about it are worthy of study. Aim: The purpose of this work was the theoretical study regarding the contribution of the theatrical play in the teaching of History of the 3rd class of Primary School and the research investigation of the opinions of the teachers of the 3rd class of Primary School regarding the contribution of the theatrical play. Methodology: For the needs of the research, a questionnaire was drawn up which was also the tool of the research. 125 3rd grade teachers from all over Greece participated in the survey. The questionnaire consisted of 54 variables that emerged based on the literature review that was carried out. The sample was selected through avalanche and convenience sampling. Results: Most of the sample showed a positive attitude towards the use of the theatrical game in teaching and its multidimensional contribution as a tool for teaching History, was highlighted. The lack of time, the lack of training regarding its utilization and the excessive material, constitute obstacles for its non-utilization in the teaching of History. Although about half of the sample uses it in the teaching of History, the vast majority considers that its use promotes a better understanding of the subject matter and does not distract students from learning historical facts. Searching for possible differences in teachers' opinions regarding the use of theatrical play in teaching in general and specifically in teaching History, no differences were found considering their age, marital status, and years of service. Nevertheless, a statistically significant relationship was observed between the use of theoretical play in teaching History and the teachers' marital status, with married teachers using it to a higher degree. Finally, it was found that teachers who held a master's/doctorate degree recognize to a higher degree its contribution to teaching, its contribution to the cultivation of active learning and make use of dramatization to a higher degree when teaching History, compared to teachers who were graduates of higher education. Conclusions: Teachers recognize the multidimensional contribution of theatrical play in teaching in general and specifically in teaching History. However, it is considered of the utmost importance to take into consideration the obstacles that prevent its frequent use and, by extension, the obtaining of all the benefits that stem from it.