O ρόλος της διεύθυνσης του σημερινού σχολείου στις σχέσεις οικογένειες – σχολείου: προκλήσεις, νέα δεδομένα και προσδοκίες: το παράδειγμα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα

Abstract

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να ερευνηθεί ο ρόλος της διεύθυνσης του σημερινού σχολείου, αναφορικά με τις σχέσεις οικογένειας – σχολείου, και να μελετηθούν προκλήσεις, καθώς και νέα δεδομένα της σύγχρονης εποχής, επικεντρωμένα στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα. Η έρευνα που διεξήχθη είναι ποσοτικού χαρακτήρα. Το δείγμα της έρευνας ήταν εκατό έντεκα (111) εκπαιδευτικοί, οι οποίοι/ες κατά τον τελευταίο χρόνο εργάζονταν στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, είτε σε Δημοτικό σχολείο, είτε σε Νηπιαγωγείο. Το πλήθος αυτό θεωρήθηκε ικανό για να δώσει μια σχετικά αντιπροσωπευτική εικόνα της κατάστασης των προκλήσεων τις οποίες αντιμετωπίζουν οι διευθυντές και οι διευθύντριες στα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα. Κριτήριο εισόδου στην έρευνα ήταν η απασχόληση σε εκπαιδευτική δομή, σε δημοτικό σχολείο ή σε νηπιαγωγείο, κατά το τελευταίο έτος. Κατά τα λοιπά, δεν υπήρχε κάποιο άλλο κριτήριο αποκλεισμού. Η μέθοδος δειγματοληψίας ήταν η βολική δειγματοληψία ευκολίας, καθώς οι συμμετέχοντες/ουσες εντοπίστηκαν από τον ευρύτερο κύκλο της ερευνήτριας. Επίσης, ακολουθήθηκε η μέθοδος της χιονοστιβάδας, κατά την οποία οι ίδιοι οι συμμετέχοντες/ουσες, πρότειναν άλλα άτομα για να συμμετάσχουν στην μελέτη, τα οποία να ικανοποιούν τα κριτήρια ένταξης σε αυτήν. Το εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε για την συγκέντρωση των δεδομένων της παρούσας έρευνας ήταν το ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο (Google Form). Αυτό διακρίθηκε σε δύο κύριες ομάδες ερωτήσεων για την ακρίβεια τοποθετήσεων, και συγκεκριμένα, στις δημογραφικές, οι οποίες ήταν δέκα (10) σε αριθμό, και στις ερωτήσεις του κυρίως μέρους. Οι ερωτήσεις αξιολογήθηκαν με βάση το κατά πόσο ισχύουν στην πραγματικότητα, όπως την αντιλαμβάνεται ο/η κάθε/καθεμιά συμμετέχων/ουσα, Οι ερωτήσεις του κυρίως μέρους απαντήθηκαν σε δύο φάσεις. Στην πρώτη, οι συμμετέχοντες/ουσες αξιολογούσαν την πρόταση, με βάση το κατά πόσο ισχύει, και σε δεύτερη φάση, με βάση το κατά πόσο θα έπρεπε να ισχύει.

Όπως προκύπτει από την στατιστική έρευνα, μέσα από τα ερωτήματα που τέθηκαν προς απάντηση, κύριο θέμα τους είχαν το ρόλο του/της διευθυντή/ριας, αλλά και των γονέων στη σχολική ζωή. Στη συστηματική ανασκόπηση φαίνεται ότι υπήρξε μια μικρή απόκλιση, αναφορικά με το τι είναι αυτό που ισχύει και τι θα έπρεπε να ισχύει. Δεικνύεται λοιπόν, μέσα από τις στοχευμένες ερωτήσεις, ότι οι γονείς είναι μεν καθοριστικοί παράγοντες στην διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους, αλλά θα έπρεπε να έχουν ακόμη περισσότερη παρουσία στον τομέα αυτό. Όσο αφορά τόσο στο επίπεδο της εκπαίδευσής τους, όσο και της οικονομικής τους κατάστασης, φαίνεται ότι αυτά επηρεάζουν τον τρόπο της παρέμβασής τους και της βοήθειάς τους, ως προς την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Επίσης, καθοριστικό ρόλο παίζει και η κουλτούρα τους, σε συνάρτηση με πολιτισμικούς παράγοντες, η οποία δεν τους βοηθά στο να στηρίζουν τα παιδιά τους στη μαθησιακή διαδικασία. Ο μέσος όρος των απαντήσεων έδειξε επίσης πόσο μεγάλο ρόλο παίζει στις επιδόσεις των παιδιών η καλή συνεργασία σχολείου - οικογένειας, όπως και στο αν οι γονείς είναι ευπρόσδεκτοι στο σχολείο, απάντηση που βαθμολογήθηκε με πολύ χαμηλό μέσο όρο, αναφορικά με το τι ισχύει.. Στο ζητούμενο της συνεργασίας μεταξύ γονέων και σχολικής κοινότητας, τα ποσοστά των μέσων όρων κυμάνθηκαν σε υψηλά επίπεδα, καθώς αποδεικνύεται ότι οι εκπαιδευτικοί αναζητούν και επιζητούν την συμπαράσταση και βοήθεια των γονέων στο έργο τους, αναλαμβάνοντας τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη φύση του ρόλου τους. Επίσης φάνηκε σημαντικής βαρύτητας η διακριτική συμμετοχή των γονέων στο σχολικό γίγνεσθαι, προκειμένου να πραγματοποιηθούν μια σειρά από στόχους και σκοπούς της σχολικής ζωής. Τέλος, υψηλός ήταν και ο μέσος όρος θετικής απάντησης στο αν η διεύθυνση ενός σχολείου επηρεάζει, βελτιωτικά, τη συμμετοχή των γονέων στη σχολική ζωή.