Οι αναδυόμενες τεχνολογίες στην υπηρεσία του καθολικού σχεδιασμού: έξυπνες Βιβλιοθήκες «ανοιχτές» σε άτομα με αναπηρία όρασης

Abstract

Στόχος της παρούσας βιβλιογραφικής ανασκόπησης είναι να μελετήσει κατά πόσο οι έξυπνοι χώροι πολιτισμού, και συγκεκριμένα οι βιβλιοθήκες, μπορούν να δώσουν απαντήσεις στο διαχρονικό αίτημα για πλήρη, ισότιμη πρόσβαση και συμπερίληψη ατόμων με αναπηρία όρασης (ΑΟ) στα πλαίσια του Καθολικού Σχεδιασμού. Εργαλείο στην αναζήτηση λύσεων αποτέλεσαν οι αναδυόμενες τεχνολογίες, μέσω των εφαρμογών του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things), της Τεχνητής Νοημοσύνης (Artificial Intelligence) και της Εκτεταμένης Πραγματικότητας (Extended Reality). Ακολουθώντας τη μεθοδολογία PRISMA εντοπίστηκαν πενήντα μία (51), συνολικά, επιλέξιμες μελέτες, από τις οποίες οι πέντε (5) μελετούν τις θέσεις των ατόμων με ΑΟ στο θέμα της προσβασιμότητας, οι είκοσι δύο (22) παρουσιάζουν έργα σχετικά με τις υποστηρικτικές τεχνολογίες που σχεδιάζονται σήμερα για την ανεξάρτητη μετακίνηση των ατόμων με ΑΟ και οι είκοσι τέσσερις (24) αφορούν στο σχεδιασμό έξυπνων βιβλιοθηκών. Αυτή η ταξινόμηση έγινε, επειδή καμία μελέτη δεν εξετάζει όλες τις παραμέτρους του πλαισίου που θέτει η παρούσα έρευνα. Από την ανάλυση των δεδομένων προέκυψε ως συμπέρασμα, ότι οι αναδυόμενες τεχνολογίες εξετάζονται σε κάθε μελέτη, για την αντιμετώπιση μεμονωμένων ερευνητικών ερωτημάτων, που αφορούν είτε στην αναπηρία όρασης είτε στους έξυπνους χώρους πολιτισμού, ξεχωριστά, με αποτέλεσμα να μην εντοπίζεται κάποια πρόταση που να απαντά καθολικά στο αίτημα προσβασιμότητας και συμπερίληψης των ατόμων με ΑΟ στους χώρους των βιβλιοθηκών. Ωστόσο, από τη μελέτη των επιλεγμένων εργασιών, φαίνεται ότι υπάρχει διαθέσιμη τεχνολογία που με κατάλληλους συνδυασμούς μπορεί να προσφέρει μία ανεξάρτητη, εμπλουτισμένη εμπειρία κατά την επίσκεψη σε μία βιβλιοθήκη, όχι μόνο σε ανθρώπους με οριοθετημένη την ικανότητα της όρασης αλλά σε όλους τους επισκέπτες. Η συνεισφορά της εργασίας αυτής έγκειται στο ότι αναδεικνύει τις αιτίες αποκλεισμού των ατόμων με ΑΟ από το πολιτιστικό αγαθό, τα κενά της έρευνας για την άρση αυτών των εμποδίων, ιδιαίτερα στους χώρους των βιβλιοθηκών, αλλά και τις πολυποίκιλες λύσεις που μπορούν να δοθούν με εργαλείο τις αναδυόμενες τεχνολογίες. Πρωτοτυπία της παρούσας έρευνας αποτελεί το γεγονός, ότι προτείνεται μία ολοκληρωμένη και δυναμική λύση για τη συμπερίληψη των ατόμων με ΑΟ στους χώρους των βιβλιοθηκών μέσα από την ολιστική προσέγγιση σχεδιασμού, με εργαλείο τις αναδυόμενες τεχνολογίες. Η πρόταση «The Throne of Books», είναι ένα καινοτόμο ολοκληρωμένο σύστημα αυτόνομης επίσκεψης στο χώρο μιας έξυπνης βιβλιοθήκης, που ενθαρρύνει την εμπειρία στις βιβλιοθήκες για κάθε επισκέπτη ανεξάρτητα από την αισθητηριακή ικανότητα της όρασης.

The aim of this literature review is to research whether smart cultural spaces, namely libraries, can provide answers to the timeless request for full, equal access and inclusion of individuals with visual impairment in the context of Universal Design. Instrumental in the search for solutions were the emerging technologies, through the implementation of The Internet of Things, Artificial Intelligence, and Extended Reality. Following the PRISMA methodology, a total of fifty-one (51) eligible studies were detected, among which five (5) involve studying the status of visually impaired persons as regards accessibility, twenty-two (22) present projects related to assistive technologies that are presently being designed for the independent commute of visually impaired persons, and twenty-four (24) involve the design of smart libraries. The reason for this classification is that no other study examines all the context parameters that this research posits. From the analysis of the data, it can be concluded that, the emerging technologies are researched in every study with the aim of dealing with individual research questions concerning either visual impairment or smart cultural spaces separately; as a result, no proposition has been detected that fulfills the request for accessibility and inclusion of visually impaired persons in library areas in a comprehensive manner. However, from the study of the selected research papers it appears that, the technology is available that, when properly combined, can offer an independent, enriched library visit experience not only to individuals with limited visual capacity, but also to all visitors. The contribution of this research paper lies in the fact that it highlights the reasons why visually impaired persons are excluded from this cultural commodity, the gaps in research into lifting such impediments, particularly in library areas, as well as the solutions that can be provided implementing the emerging technologies. A novelty of this research constitutes the fact that a comprehensive and dynamic solution to the inclusion of visually impaired persons in library areas is proposed by means of the holistic design approach implementing the emerging technologies. The proposition “The Throne of Books” is an innovative system of independent visit to a smart library area that encourages experiencing a library for every visitor irrespective of their sensory capacity of vision.