Ψηφιακός μετασχηματισμός στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: μελέτη περίπτωσης τεσσάρων χωρών: Ελλάδα, Αγγλία, Γερμανία και Αυστραλία

Abstract

Το παρόν έγγραφο αποτελεί πρωτίστως μια μελέτη του COVID-19 για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, η οποία εξετάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Αυστραλία σε θεσμικό και λειτουργικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, αναλύεται η περίπτωση πανεπιστημίων τεσσάρων χορών ως προς τον τρόπο με τον οποίο αναδύθηκε η ανάγκη οργάνωσης και υλοποίησης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Έχουν υπάρξει αρκετές μελέτες που αποδεικνύουν τη χρησιμότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, αλλά καμία από τις προτάσεις δεν έχει υλοποιηθεί από τους υπεύθυνους. Ωστόσο, το κλείσιμο των πανεπιστημιακών τμημάτων για να αποτραπεί η εξάπλωση του ιού είχε ως αποτέλεσμα μια ραγδαία ανάπτυξη. Έτσι, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση εισήχθη γρήγορα σε όλο τον κόσμο χωρίς προηγούμενο σχεδιασμό ή οργάνωση.

Οι διδάσκοντες και οι εκπαιδευόμενοι, το Υπουργείο Παιδείας και οι αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες για την οργάνωση και θεσμοθέτηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, συνειδητοποιήσαν την ανάγκη να αναπτύξουν μαθησιακές διαδικασίες και να τις προσαρμόσουν στο νέο ψηφιακό πλαίσιο, προκειμένου να συμβαδίσουν με τους παγκόσμιους κανόνες. Οι εκπαιδευόμενοι είναι μια γενιά που έχει μεγαλώσει με διάφορα τεχνολογικά εργαλεία και έχει ανταποκριθεί καλά στην εισαγωγή τόσο ασύγχρονων όσο και σύγχρονων εκπαιδευτικών πλατφορμών. Ωστόσο, οι περισσότεροι εκπαιδευόμενοι δηλώνουν ρητά ότι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα "ζωντανά" μαθήματα με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, παρά μόνο ως συμπλήρωμα ή για σύντομο χρονικό διάστημα σε εξαιρετικές καταστάσεις, όπως η πρόσφατη πανδημία. Παρόλα αυτά, δήλωσαν την πρόθεσή τους να χρησιμοποιήσουν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο μέλλον για να βελτιώσουν την ποιότητα των εκπαιδευτικών διαδικασιών και των υπηρεσιών που παρέχουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια που αναλύθηκαν.

Ένα από τα κύρια συμπεράσματα του παρόντος εγγράφου είναι ότι το νέο εκπαιδευτικό περιβάλλον αποτελεί ευκαιρία για τα πανεπιστήμια να αναπτύξουν νέες δεξιότητες σταδιοδρομίας. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι πανεπιστημιακοί φοιτητές που είναι εξοικειωμένοι με τα νέα μέσα δεν θεωρούν την ηλεκτρονική μάθηση πρόκληση. Ωστόσο, το κύριο μειονέκτημα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι η έλλειψη αλληλεπίδρασης με τους συμφοιτητές και τους καθηγητές. Καθώς η ζήτηση για εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει αυξηθεί, έχουν εμφανιστεί νέες, μη παραδοσιακές ψηφιακές μέθοδοι μάθησης. Ωστόσο, τα περισσότερα πανεπιστήμια αποδείχθηκαν απροετοίμαστα για τη μετάβαση στην ψηφιακή εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Στο επίπεδο των χορών που μελετήσαμε, τα πανεπιστήμια έκαναν συγκεκριμένες θεσμικές αλλαγές για να ανταποκριθούν στις ποικίλες μαθησιακές ανάγκες των φοιτητών τους.