Η λήψη αποφάσεων στο λειτούργημα του εκπαιδευτικού και οι παράγοντες που την επηρεάζουν

Abstract

Η διαδικασία λήψης απόφασης είναι μία δυναμική διαδικασία στην οποία οι εμπλεκόμενοι επιλέγουν μέσα από ένα σύνολο εναλλακτικών λύσεων την καλύτερη απόφαση για μια κατάσταση που επιζητεί τη λύση της. Οι εκπαιδευτικοί στα πλαίσια άσκησης του έργου τους συμμετέχουν σε διαδικασίες λήψης απόφασης, καθώς καλούνται να διαχειριστούν μια ευρεία γκάμα προβλημάτων που μπορεί να σχετίζονται με την ίδια τη φύση του επαγγέλματός τους ή και διαδικαστικά ζητήματα του σχολικού οργανισμού που ανήκουν. Η διαδικασία λήψης απόφασης δεν είναι μια αυτόνομη διαδικασία που συμβαίνει κατά την άσκηση του εκπαιδευτικού έργου αλλά μια διαδικασία πολύπλοκη που εξαρτάται και επηρεάζεται από μια ποικιλία παραγόντων. Οι παράγοντες αυτοί διαμορφώνουν τις συνθήκες υπό την επιρροή των οποίων οι εκπαιδευτικοί προβαίνουν στη λήψη της κατάλληλης, της ιδανικής ή της συμφέρουσας απόφασης. Κάθε απόφαση που λαμβάνεται από τους εκπαιδευτικούς φέρει τις επιδράσεις της στην επαγγελματική τους υπόσταση και ικανοποίηση από το επάγγελμά τους και από τις συνθήκες εργασίας τους. Σκοπός της εν λόγω έρευνας ήταν να διερευνηθούν οι τρόποι που λαμβάνουν αποφάσεις οι εκπαιδευτικοί και η διερεύνηση της σχέσης τους με τα επίπεδα της επαγγελματικής τους ικανοποίησης και τα δημογραφικά τους χαρακτηριστικά. Η μέθοδος που αξιοποιήθηκε στην παρούσα μελέτη ήταν η ποσοτική έρευνα με τη χρήση ερωτηματολογίου, το οποίο περιλάμβανε την Κλίμακα Αξιολόγησης των τρόπων λήψης αποφάσεων από τους εκπαιδευτικούς (General Decision - Making Style Instrument, GDMS) και την Κλίμακα Επαγγελματικής ικανοποίησης εκπαιδευτικών (Job Satisfaction Survey, JSS-36). Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 86 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, που επιλέχθηκαν μέσω δειγματοληψίας χιονοστιβάδας και ευκολίας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ο λογικός τρόπος λήψης αποφάσεων αντιπροσωπεύει περισσότερο τους εκπαιδευτικούς, ακολουθούμενος από τον διαισθητικό και τον εξαρτώμενο τρόπο. Οι εκπαιδευτικοί αντιπροσωπεύονται από τον αποφευκτικό και τον αυθόρμητο τρόπο λήψης αποφάσεων σε χαμηλά προς μέτρια επίπεδα. Επίσης, οι εκπαιδευτικοί αισθάνονται μέτρια ικανοποιημένοι από το επάγγελμά τους. Ακόμα, δεν ανευρέθηκε στατιστικά σημαντική σχέση ανάμεσα στη συνολική βαθμολογία της επαγγελματικής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών και τους τρόπους που λαμβάνουν αποφάσεις. Εν τούτοις, ανευρέθηκαν στατιστικά σημαντικές ανάμεσα στις επιμέρους διαστάσεις της επαγγελματικής ικανοποίησης και τους τρόπους λήψης αποφάσεων. Τέλος, η ηλικία, τα έτη προϋπηρεσίας, η ύπαρξη πρόσθετων ακαδημαϊκών προσόντων και η σχέση εργασίας επιδρούν στον τρόπο που οι εκπαιδευτικοί λαμβάνουν αποφάσεις. Συμπερασματικά λοιπόν, θα λέγαμε ότι η λήψη αποφάσεων από τους εκπαιδευτικούς επηρεάζεται από πληθώρα παραγόντων. Περαιτέρω έρευνες κρίνεται δόκιμο να εστιάσουν στη διερεύνηση των τρόπων που λαμβάνουν αποφάσεις οι εκπαιδευτικοί στη σύγχρονη εποχή ως συνάρτηση των επιπέδων επαγγελματικής εξουθένωσης, εργασιακού άγχους και επαγγελματικής τους ικανοποίησης.