Πρόταση επανέκθεσης του Λαογραφικού-Ιστορικού Μουσείου Ξάνθης: η μετάβαση από λαογραφικό μουσείο σε Μουσείο της Πόλης

Abstract

Αντικείμενο της παρούσας μεταπτυχιακής διατριβής είναι η εκπόνηση μίας πρότασης επανέκθεσης και μετατροπής του Λαογραφικού-Ιστορικού Μουσείου Ξάνθης σε ένα σύγχρονο Μουσείο Πόλης. Η πρόταση στοχεύει στη βελτίωση και μουσειολογική επικαιροποίηση της έκθεσης ώστε να καταστήσει το μουσείο σύγχρονο χώρο έκθεσης, έρευνας και εκπαίδευσης. Έναυσμα για την έναρξη της συγκεκριμένης εργασίας αποτέλεσε το ίδιο το μουσείο, καθώς αντιμετωπίζει εδώ και αρκετά χρόνια θέματα «ταυτότητας». Το μουσείο, παρότι θέτει στο επίκεντρο του τίτλου του τη λαογραφία, στις εκθέσεις του πραγματεύεται και αναδεικνύει σε μεγάλο βαθμό τη μεγαλοαστική και άρχουσα τάξη της Ξάνθης και την επιχειρηματικότητα, ενώ το προβιομηχανικό παραδοσιακό, αγροτικό παρελθόν της Ξάνθης δεν τυγχάνει του ίδιου ενδιαφέροντος. Η διατριβή δομείται σε τέσσερα κεφάλαια: στο πρώτο επιχειρείται μία σύντομη παρουσίαση της ιδεολογίας που συνήθως διέπει τα λαογραφικά μουσεία σε αντιδιαστολή με τις ιδέες και αντιλήψεις που δομούν τα μουσεία πόλεων. Χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα παραδείγματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό και επιχειρείται μια τυπολογική προσέγγιση των διαφορετικών κατηγοριών μουσείων. Το δεύτερο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στη δημιουργία του Λαογραφικού-Ιστορικού Μουσείου Ξάνθης καθώς και στο ιδεολογικό πλαίσιο εντός του οποίου ιδρύθηκε. Παρουσιάζονται οι συλλογές, καθώς και η τρέχουσα εκθεσιακή τους αφήγηση που χρήζει επαναδιαπραγμάτευσης. Το τρίτο κεφάλαιο επιδιώκει να παρουσιάσει συνοπτικά διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη μιας μουσειακής έκθεσης με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, έτσι ώστε να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο προβληματισμού για το πώς μπορούν να προσεγγιστούν συστηματικά οι εκθέσεις, είτε για την ανάλυση και κατανόησή τους, είτε ως τυπολογία δημιουργίας νέων μουσειακών εκθέσεων. Στο τελευταίο κεφάλαιο, και αντλώντας από όλα τα προηγούμενα, διατυπώνεται μία πρόταση επανέκθεσης για το Λαογραφικό-Ιστορικό Μουσείο Ξάνθης, η οποία συνδέεται με την πρόταση αλλαγής κατεύθυνσης του μουσείου, από ένα «λαογραφικό-ιστορικό» μουσείο σε ένα σύγχρονο μουσείο πόλης. Προτείνεται, η επανέκθεση να δομηθεί σε τέσσερις θεματικές ενότητες με επιμέρους υποενότητες και η ιστορία της πόλης της Ξάνθης να προσεγγιστεί ως μία αστική ιστορία, μέσω της αξιοποίησης φωτογραφικού υλικού, προφορικών μαρτυριών, αρχειακών πηγών και νέων τεχνολογιών. Το προτεινόμενο εκθεσιακό υλικό κατανεμημένο ανά υποενότητες παρατίθεται σε υπόμνημα.