Ένταξη της ελληνικής επικουρικής ασφάλισης στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα προκλήσεις και προοπτικές σε τεχνικό και κοινωνικό επίπεδο

Abstract

Η εξέλιξη της ιατρικής τα τελευταία χρόνια έδωσε τη δυνατότητα στον άνθρωπο να παρατείνει το βίο του και ενώ πρόκειται για μία θετική αλλαγή , έχει αρνητικό αντίκτυπο στα ασφαλιστικά ταμεία παγκοσμίως. Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής συνεπάγεται αύξηση των εκροών των ασφαλιστικών ταμείων, η οποία σε συνδυασμό με την υπογεννητικότητα και τη μείωση του εργατικού δυναμικού ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους για τη βιωσιμότητα τους. Σε μία προσπάθεια διαχείρισης αυτών των κινδύνων, πολλές χώρες εντάσσουν την κεφαλαιοποίηση στα ασφαλιστικά τους συστήματα, μία κίνηση στην οποία προέβη και η Ελλάδα πρόσφατα. Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τη μεταρρύθμιση της επικουρικής ασφάλισης στη χώρα μας, από το σύστημα της νοητής κεφαλαιοποίησης σε αυτό της πλήρους κεφαλαιοποίησης. Αρχικά, γίνεται μία ιστορική αναδρομή στον τρόπο λειτουργείας του ασφαλιστικού συστήματος τα τελευταία χρόνια, καθώς και τα οικονομικά ζητήματα με τα οποία ήρθε αντιμέτωπη η χώρα και τα ασφαλιστικά ταμεία. Επίσης, γίνεται εκτενής αναφορά σε μακροοικονομικούς και κοινωνικούς παράγοντες, που κατέστησαν αναγκαία την προαναφερθείσα αλλαγή. Έπειτα αναλύονται εκτενώς τα χαρακτηριστικά του νέου ταμείου καθώς και οι κανόνες λειτουργίας του. Η συμμετοχή στο νέο Ταμείο είναι υποχρεωτική για όλους τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας και προαιρετικό για συγκεκριμένο πληθυσμό των ήδη ασφαλισμένων. Σε υποκεφάλαιο καταγράφεται ο τρόπος υπολογισμού των εισφορών και των παροχών για το προϋπάρχουν και το υφιστάμενο σύστημα. Στο πλαίσιο των προοπτικών αναφέρονται σενάρια μελέτης όσον αφορά την εξέλιξη διάφορων μακροοικονομικών και κοινωνικών παραγόντων (ΑΕΠ, Αφανές Χρέος, Απασχόληση κ.α.) σε σύγκριση με το ενδεχόμενο μη μεταρρύθμισης, ώστε να καταστούν σαφείς οι συνέπειες αυτής της αλλαγής. Από τη μελέτη προκύπτει πως η μεταρρύθμιση θα έχει θετικές συνέπειες στην οικονομία, χωρίς να επηρεάσει τις υφιστάμενες συντάξεις. Επίσης όσον αφορά τις προκλήσεις εξετάζονται σενάρια ευαισθησίας διάφορων παραμέτρων απέναντι σε επενδυτικές περιόδους χαμηλών αποδόσεων και μελετάται ο τρόπος αντιμετώπισης των μεταβολών που προκαλούνται. Στο τελευταίο κομμάτι της εργασίας περιγράφεται ο τρόπος λειτουργείας των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κεφάλαιο αναφέρεται σε υποχρεωτικά και προαιρετικά συστήματα. Η Ελλάδα βασιζόμενη στην εμπειρία των υπόλοιπων κρατών-μελών οργάνωσε το Τ.Ε.Κ.Α. με τέτοιον τρόπο ώστε να εκμεταλλευτεί τα θετικά της κεφαλαιοποίησης αποφεύγοντας τυχόν λάθη που έχουν ήδη συμβεί από τα άλλα μέλη.