Αστρονομία και μυθολογική παράδοση στην αρχαία Αίγυπτο μέσα από την εξέταση αντιπροσωπευτικών αρχαιολογικών και κειμενογραφικών πηγών

Abstract

Βασικός στόχος της παρούσας εργασίας αποτελεί η παρουσίαση των διαφόρων αστρονομικών πεποιθήσεων που αναπτύχθηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της αρχαίας Αιγύπτου και της σύνδεση αυτών, με τη μυθολογική παράδοση. Μέσω αντιπροσωπευτικών αρχαιολογικών και κειμενογραφικών πηγών, θα αποδειχθεί με ποιόν τρόπο ο αρχαίος αιγυπτιακός πολιτισμός αντιλαμβανόταν τη δημιουργία και τη συνέχιση του κόσμου, τι μορφές απέδιδε στο ουράνιο τοπίο και πως αλληλεπιδρούσε ενεργά με αυτό, επινοώντας ημερολόγια, αστρικά «ρολόγια», κοσμογονικές αφηγήσεις και κανονιστικές θεωρήσεις ως προς την αρχιτεκτονική των μνημειακών συμπλεγμάτων. Η ανάλυση θα επικεντρωθεί στον εντοπισμό των αστρονομικών εννοιών που κρύβονται πίσω από την εικονογραφία, τα τέχνεργα, τις αφηγήσεις, τους θρησκευτικούς εορτασμούς, τα τελετουργικά και τους προσανατολισμούς των ναών και των ταφών, που χρησιμοποιήθηκαν ως δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπινου και θεϊκού κόσμου, καθορίζοντας σημαντικά την ταυτότητα της πολύπλοκης αιγυπτιακής σκέψης και παράδοσης. Μέσω των παραπάνω, θα αποδειχθεί πόσο σημαίνουσα αποτελεί η μελέτη διασύνδεσης μεταξύ ουρανού και θρησκείας, των πρώτων εννοιών που έδωσαν νόημα στην ύπαρξη και που αποτέλεσαν αφορμή για τη δημιουργία της αστρονομίας, μια από τις αρχαιότερες επιστήμες της ανθρωπότητας.

The main objective of this thesis is the presentation of the various astronomical beliefs that developed throughout the history of ancient Egypt and their connection with the mythological tradition. Through representative archaeological and textual sources, it will be shown how ancient Egyptian civilization perceived the creation and continuation of the cosmos, what forms it attributed to the celestial landscape and how it actively interacted with it, inventing calendars, “star clocks”, cosmogonic narratives, and normative models regarding the architecture of monumental complexes. The analysis will focus on identifying the astronomical concepts behind the iconography, artifacts, narratives, religious festivals, rituals and orientations of temples and tombs, which were used as channels of communication between the human and divine worlds, significantly defining the identity of complex Egyptian thought and tradition. Through the above, it will be shown how important is the study of the interconnection between the sky and religion, the first concepts that gave meaning to existence and that gave rise to the creation of astronomy, one of the oldest sciences of humankind.