Αειφόρος διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών: εμπειρική έρευνα στους γεωπόνους της Ρόδου

Abstract

Η θέσπιση προστατευόμενων περιοχών είναι κατά κοινή ομολογία βασική προϋπόθεση ώστε να μπορεί να διασφαλιστεί η ακεραιότητα στους οικοτόπους, καθώς και η βιοποικιλότητα που ενυπάρχει σε αυτούς. Η διατήρησή τους αποτελεί κύρια στρατηγική για τη μέγιστη απόδοση των υπηρεσιών που μπορούν να προσφέρουν. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα, η διεύρυνση των προστατευόμενων περιοχών είναι το πρώτο βήμα αλλά η δυνατότητα σύνδεσής τους είναι ο απώτερος στόχος. Σε αυτήν την κατεύθυνση, τόσο οι αναπτυγμένες χώρες αλλά και οι αναπτυσσόμενες, έχουν θέσει ως προτεραιότητα τη διαχείριση της γης, ειδικά σε περιοχές εξαιρετικής σημασίας, με προσεκτικό σχεδιασμό και τις βέλτιστες πρακτικές, ώστε να εξασφαλίσουν την προστασία αλλά και την ανάδειξη ταυτοχρόνως των σπάνιων αυτών πόρων. Υπογραμμίζεται ότι η διαχείριση μιας προστατευόμενης περιοχής είναι ένα εγχείρημα πολύπλοκο το οποίο πρέπει να εναρμονιστεί με όλες τις παραμέτρους που αφορούν την εκάστοτε περιοχή, αλλά και την τοπική κοινωνία, η οποία θα πρέπει να εξασφαλίζεται ως προς τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που λαμβάνει, αλλά και ως προς τη συνειδητοποίηση της αξίας των περιοχών αυτών. Συνεπώς, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση παραγόντων που θα εμπλέκουν αριστοτεχνικά τις επιστημονικές γνώσεις με τις τοπικές κοινωνίες και τους φορείς, ώστε να επιτευχθεί η συνολική αρτίωση του σχεδιασμού και της διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών. Σε αυτό το πλαίσιο ο σκοπός της εργασίας είναι η διερεύνηση και η καταγραφή των απόψεων των γεωπόνων της Ρόδου, σε θέματα που αφορούν τη διαχείριση και την προστασία των προστατευόμενων περιοχών. Πρόκειται για μια ποσοτική εμπειρική έρευνα με ερευνητικό εργαλείο το ερωτηματολόγιο. Στην έρευνα μελετάται η αειφόρος διαχείριση των περιοχών αυτών, καθώς και η αλληλεπίδραση που υπάρχει με το σύνολο της τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα, διερευνάται η εμπλοκή των ειδικών αυτών επιστημόνων με θέματα σχετικά με τις προστατευόμενες περιοχές, η συνειδητοποίηση της ανάγκης για αειφόρο ανάπτυξη και ο αντίκτυπος που έχουν όλα αυτά τελικά στην άσκηση του επαγγέλματός τους. Από τα αποτελέσματα της έρευνας προκύπτει ότι οι γεωπόνοι έχουν γνώση των αγαθών και των οικοσυστημικών υπηρεσιών που λαμβάνονται από τις προστατευόμενες περιοχές, χωρίς να παραβλέπουν τα προβλήματα και τους κινδύνους που αυτές αντιμετωπίζουν. Παρουσιάζονται θετικοί ως προς τη συνεισφορά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και της εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη στην υιοθέτηση φιλοπεριβαλλοντικών συμπεριφορών. Τέλος, αυτό που φαίνεται να απασχολεί την πλειονότητα είναι η ορθή διαχείριση των περιοχών αυτών η οποία θα πρέπει να ακολουθεί τις νέες γνώσεις.

The establishment of protected areas is admittedly a basic condition so that the integrity of the habitats and the biodiversity inherent in them can be ensured. Their maintenance is a key factor for the maximum performance of the services these can offer. In addition, in accordance with the global framework for biodiversity, the expansion of protected areas is the first step, but the possibility of connecting them is the ultimate goal. In this direction, the developed and the developing countries, have set it as a priority the management of the land, especially in areas of great importance, with careful planning and the best practices to ensure the protection and enhancement at the same time of scarce resources. It is stressed that the management of a protected area is a project complicated, which needs to be reconciled with all the parameters relating to the area concerned, and the local community, which should be ensured in regard to the ecosystem services it receives, but also to the awareness of the value of these areas. Therefore, what is required is a holistic approach of factors involving masterfully scientific knowledge and local communities and stakeholders, in order to achieve the overall planning and management of protected areas. In this context, the aim of the current paper is to explore and capture the views of the agronomists of Rhodes, in matters relating to the management and protection of protected areas. This is a quantitative empirical research with the questionnaire as the research tool. The research studied the sustainable management of these areas, as well as the interaction with the whole of the local community. At the same time, it investigated the involvement of these specific scientists with issues relating to protected areas, the awareness of the need for sustainable development and the impact of all of this, ultimately, to the exercise of their profession. The results of the research show that the agriculturists have knowledge of the benefits and the ecosystem services that we receive from the protected areas, without losing sight of the problems and the risks they face. Also they seem to be positive as to the contribution of environmental education and education for sustainable development in the adoption of environmentally-friendly behaviors. Finally, what seems to concern the majority is the proper management of these areas which will need to follow the new knowledge.