Αισθήσεις και μουσική: οι αισθητικοκινητικές αντιλήψεις και δεξιότητες στο νηπιαγωγείο, με έμφαση στη συναισθηματική ανάπτυξη του νηπίου

Abstract

Διαχρονικά η Παιδαγωγική Επιστήμη στηρίζει τις βάσεις της στον, καίριας σημασίας, προσανατολισμό της εκπαίδευσης στη μουσική, για την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού (Γιαννούκου, Οικονομίδου & Παπάζογλου, 2021). Μέσα από μελέτες και ερευνητικές διαδικασίες δεκαετιών αποδεικνύεται πως η μουσική τέχνη επηρεάζει τόσο την καλλιέργεια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης του παιδιού, όσο και τις αισθητηριακές, τις κινητικές, αλλά και άλλου είδους δεξιότητές του. Στην παρούσα πτυχιακή εργασία πραγματευόμαστε την επιρροή που ασκεί η μουσική και η ενασχόληση με αυτήν, στα παιδιά νηπιακής ηλικίας, όσον αφορά τις αισθητικοκινητικές τους δεξιότητες, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη συναισθηματική τους ανάπτυξη κατά την πρώτη παιδική ηλικία και στο πως αυτή εξελίσσεται μέσω της μουσικής. Το πρώτο κεφάλαιο της εργασίας αφορά τη Συναισθηματική Νοημοσύνη (ΕΙ) και τη γενικότερη Συναισθηματική Ανάπτυξη των παιδιών ηλικίας 2-2,5 έως 6 ετών. Συγκεκριμένα αναλύεται η έννοια της Συναισθηματικής Νοημοσύνης βάσει διαχρονικών θεωρητικών μοντέλων, ενώ τονίζονται οι βασικότερες δεξιότητες που διαθέτουν τα άτομα με υψηλή ΕΙ, όπως και τα οφέλη που έχουν στη ζωή τους από αυτή. Στη συνέχεια γίνεται λόγος για τη Συναισθηματική Ανάπτυξη των παιδιών στη νηπιακή ηλικία και ακολουθεί μία εκτενής αναφορά στα στάδιά της. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στη θεωρία του Howard Gardner για τους Πολλαπλούς Τύπους Νοημοσύνης και στο πως αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, ενώ εστιάζουμε στη σύνδεση μουσικής και συναισθήματος. Ακόμη διερευνάται το πώς η Μουσική Νοημοσύνη και η μουσική γενικότερα, αποτελεί μέσο καλλιέργειας της Συναισθηματικής Νοημοσύνης του ατόμου. Το τρίτο κεφάλαιο της πτυχιακής εργασίας επικεντρώνεται στο κύριο θέμα και αρχικά αναφέρονται βασικές γνωστές θεωρίες σχετικά με τη Μουσική Ανάπτυξη του παιδιού, στη νηπιακή ηλικία. Κατόπιν παρατίθενται οι αισθητηριακές και οι κινητικές δεξιότητες του νηπίου και δίνεται έμφαση στο πως αυτές αναπτύσσονται μέσω της μουσικής. Επιπλέον γίνεται λόγος για το πώς η μουσική και η ενασχόληση με αυτή καλλιεργεί συναισθηματικά το παιδί. Το τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο αναφέρεται, εν συντομία, στην έννοια της Μουσικής Αγωγής και στη σημασία της, ενώ στη συνέχεια μελετάται το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του (2021) και του (2014) για την Προσχολική Εκπαίδευση, με επίκεντρο τη Μουσική σαν μαθησιακό αντικείμενο, ενώ επισημαίνονται οι πιθανές αντιθέσεις τους επάνω στη διδασκαλία του συγκεκριμένου αντικειμένου, αλλά και στις διαθεματικές διδασκαλίες άλλων αντικειμένων, που εμπλέκονται με αυτό. Τέλος ακολουθούν τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την πτυχιακή εργασία και ορισμένες μουσικές και μουσικοκινητικές δραστηριότητες, οι οποίες αφορούν την εξέλιξη των αισθητικοκινητικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών. Οι μουσικοκινητικές εφαρμογές είναι εμπνευσμένες από το Δ.Ε.Π.Π.Σ. – Α.Π.Σ (2003) και το Α.Π.Σ. (2021), αλλά και από άλλες εκπαιδευτικές πηγές και διασκευασμένες από τη φοιτήτρια που εκπονεί την πτυχιακή εργασία.