Αναπαραστάσεις της κινητικής αναπηρίας στο παιδικό εικονογραφημένο βιβλίο του 21ου αιώνα

Abstract

Τις τελευταίες δεκαετίες, όλο και περισσότερα εικονογραφημένα βιβλία για την αναπηρία εκδίδονται στην Ελλάδα. Σε διεθνές επίπεδο, η παρουσίαση χαρακτήρων με αναπηρία σε λογοτεχνικά κείμενα προηγείται κατά πολύ σε σχέση με την ελληνική βιβλιογραφία, με αποτέλεσμα και η έρευνα για τους ανάπηρους χαρακτήρες σε λογοτεχνικά κείμενα να εμφανίζεται από τη δεκαετία του 1960 και μετά. Στην Ελλάδα οι έρευνες που σχετίζονται με το θέμα της αναπηρίας και το παιδικό βιβλίο είναι λίγες και σποραδικές, ιδιαιτέρως γραμμένες τα τελευταία χρόνια. Η συγκεκριμένη εργασία εξετάζει τους χαρακτήρες με κινητική αναπηρία στο εικονογραφημένο βιβλίο για παιδιά με ηλικιακό εύρος από 3 έως 9 χρονών. Σκοπεύετε επίσης, η έρευνα του τρόπου με τον οποίο αναπαρίστανται οι χαρακτήρες με ειδικές ανάγκες, κυρίως όσοι ανήκουν στην ομάδα των ατόμων που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα, σε παιδικά εικονογραφημένα βιβλία. Ταυτόχρονα, αναδύονται δευτερεύοντα θέματα αγάπης, υποστήριξης, σεβασμού, αυτοπεποίθησης και ανατρεπτικών στερεοτύπων. Εξερευνούμε, μέσω της ανάλυσης περιεχομένου και οπτικού σχεδιασμού, χαρακτήρες με κινητική αναπηρία, ανάλογα με την οντολογία, το φύλο, την ηλικία, τον ρόλο τους στην αφήγηση της ιστορίας, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο ποιοτικής έρευνας της ανάλυσης περιεχομένου. Προκειμένου να εξεταστεί πληρέστερα το ερευνητικό μας πεδίο, εξετάζεται επίσης το πλαίσιο των εικονογραφήσεων, το οποίο είναι εξίσου σημαντικό γιατί παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για τη πολύπλευρη έρευνα του θέματός μας, καθότι σχετίζεται άμεσα με τη λογοτεχνική προσέγγιση των εικονογραφημένων ιστοριών που μελετάμε. Από την έρευνά μας προκύπτει ότι από το 2000 κι έπειτα εκδόθηκαν στην Ελλάδα τα περισσότερα, αναλογικά με το παρελθόν, εικονογραφημένα παραμύθια με κινητικά ανάπηρους χαρακτήρες. Τα κείμενα αυτά εκπαιδεύουν τους μικρούς αναγνώστες σχετικά με την αναπηρία στο τέλος της ιστορίας, βοηθώντας να κατανοήσουν την αναπηρία, ευαισθητοποιώντας τους να ανατρέψουν στερεότυπα και προκαταλήψεις. Ιδιαίτερα στα ευρήματα των ερωτημάτων που είχαν τεθεί, παρατηρήθηκε ότι προσεγγίζεται η έννοια της κινητικής αναπηρίας, με σεβασμό σε λεκτικό και εικονιστικό επίπεδο, χωρίς στερεοτυπικά πρότυπα και με ρεαλιστική απεικόνιση.