Ο Β΄Παγκόσμιος πόλεμος στο παιδικό βιβλίο γνώσεων

Abstract

Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται μια προσπάθεια διερεύνησης του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζεται το θέμα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, στο παιδικό βιβλίο γνώσεων της ελληνικής εκδοτικής παραγωγής των τελευταίων δέκα χρόνων. Πρόκειται για ένα ζήτημα που απασχολεί έντονα την επιστημονική κοινότητα και προσφέρεται για έρευνα και ανάλυση. Το δείγμα και η ανάλυσή του εγείρει ερωτήματα σχετικά με το κείμενο, την εικόνα και το περικείμενο. Τα ερωτήματα αφορούν στο πληροφοριακό τους μέρος, τον τρόπο που παρουσιάζονται οι συμμετέχοντες στον πόλεμο, την απόδοση του τραύματος και τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την προβολή όλων αυτών και την υποστήριξη της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας τους. Από την έρευνα διαπιστώνεται πως το είδος αυτό των βιβλίων είναι σχετικά πρόσφατο στην ελληνική εκδοτική πραγματικότητα, καθώς λόγω του τραυματικού χαρακτήρα των γεγονότων, τέτοιες προσπάθειες αποφεύγονταν, ιδιαίτερα όταν το αναγνωστικό κοινό ήταν μικρής ηλικίας. Πολλοί μελετητές, παρόλα αυτά, υποστηρίζουν πως είναι ένα από τα θέματα για το οποίο πρέπει να μιλάμε στα παιδιά, καθώς η ιστορία επαναλαμβάνεται και το φαινόμενο του φανατισμού και του ρατσισμού συνεχώς οξύνεται. Φέρνοντας τα παιδιά σε επαφή με το θέμα ίσως αποφευχθεί η επανάληψη ανάλογων φρικαλεοτήτων στο μέλλον. Η εγκυρότητα της αφήγησης βασίζεται τόσο στο κείμενο με την αναφορά σε ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα, όσο και στο περικείμενο και την εικονογράφηση. Σε αρκετά σημεία. γίνεται αισθητή η ανάγκη της συνδρομής ενός ενήλικα διαμεσολαβητή κατά την ανάγνωση των βιβλίων για την καλύτερη κατανόηση της αφήγησης και της ιστορικότητας των γεγονότων από τα παιδιά. Πολύ σκληρές σκηνές απουσιάζουν, κομμάτια της ιστορίας που κλονίζουν το αίσθημα της εθνικής περηφάνιας, όπως ο Εμφύλιος και η συνεργασία κάποιων Ελλήνων με τον εχθρό ή προκαλούν αποτροπιασμό (όπως το Ολοκαύτωμα), θίγονται ελάχιστα ή αποσιωπώνται. Το τέλος κάθε ιστορίας είναι αίσιο, όπως ταιριάζει σε αναγνώσματα παιδικής ηλικίας. Παράλληλα, με τον τρόπο αυτό προβάλλεται το ιδανικό της ειρήνης.