Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή στο μάθημα της μελέτης περιβάλλοντος: απόψεις εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

Το σχολείο δεν είναι μόνο χώρος ακαδημαϊκών δεξιοτήτων αλλά και χώρος διαπαιδαγώγησης και συναισθηματικής αγωγής. Πρόκειται για τον χώρο και πιο συγκεκριμένα για την κοινότητα που ενδιαφέρεται για την ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών και μαθητριών προάγοντας πρακτικές κοινωνικής και συναισθηματικής αγωγής. Όμως η κοινωνική και συναισθηματική δεν είναι κάτι που συμβαίνει αυτόματα αλλά πρόκειται για μια οργανωμένη προσέγγιση με συγκεκριμένη στοχοθεσία. Η κοινωνική και συναισθηματική μάθηση βοηθά τους μαθητές και τις μαθήτριες να αναπτύσσουν ικανότητες, να διαμορφώνουν στάσεις και αξίες που θα τους οδηγήσουν στην συναισθηματική επάρκεια. Ιδιαίτερα στην περιβαλλοντική εκπαίδευση, η οποία πραγματεύεται θέματα που σχετίζονται με συγκρούσεις αξιών, η κοινωνική και συναισθηματική αγωγή και μάθηση μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση των δεξιοτήτων, στάσεων και συμπεριφορών που θα λειτουργήσουν ως καθοριστικός παράγοντας στην επίλυση περιβαλλοντικών ζητημάτων. Στην Ελλάδα η περιβαλλοντική εκπαίδευση εισάγεται με το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος στο δημοτικό σχολείο, το οποίο διδάσκεται στις τέσσερις πρώτες τάξεις. Στην παρούσα εργασία διερευνάται η συσχέτιση της κοινωνικής και συναισθηματικής αγωγής με το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος μέσα από την αποτύπωση των απόψεων των εκπαιδευτικών. Στην εργασία γίνεται προσπάθεια μέσω της βιβλιογραφική ανασκόπησης να προσδιοριστεί ο όρος κοινωνική και συναισθηματική μάθηση, κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες και στη συνέχεια δίνονται οι ορισμοί της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και της αειφορικής ανάπτυξης. Με μια αναδρομή περιγράφεται η μετάβαση από την περιβαλλοντική εκπαίδευση στην εκπαίδευση για την αειφορία και στη συνέχεια γίνεται μια ανάλυση στα σχολικά εγχειρίδια της Μελέτης Περιβάλλοντος. Στην έρευνα συμμετείχαν 108 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο με ερωτήσεις κλειστού τύπου και ορισμένες συγκεκριμένα σε κλίμακα Likert, το οποίο κατασκευάστηκε από την ερευνήτρια με βάση τη βιβλιογραφία και τα ερευνητικά δεδομένα. Στα αποτελέσματα της έρευνας φάνηκε ότι υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην κοινωνική και συναισθηματική μάθηση και στη Μελέτη Περιβάλλοντος. Ακόμα, οι εκπαιδευτικοί πιστεύουν ότι η Μελέτη Περιβάλλοντος συντελεί στην ανάπτυξη κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των μαθητών.