Η κεντρική αγορά της Μυτιλήνης ως τόπος μνήμης και κοινωνικής αλληλεπίδρασης, 1960-1980

Abstract

Οι μνήμες των πόλεων είναι μέρος της ιστορίας τους ή αλλιώς οι διαφορετικοί τρόποι που οι μνήμες των προσώπων και των συλλογικών υποκείμενων αφηγούνται το αστικό τοπίο, καθώς η προφορική μαρτυρία αναδημιουργεί τις ιστορίες των πόλεων. Η κεντρική αγορά της Μυτιλήνης, ως ένας δημόσιος χώρος της πόλης, αλλά κι ως ένας συνεχής χώρος μνήμης, ένας χώρος οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας από τις αρχές του 19ου αιώνα, αποτελεί το χώρο που ξετυλίγεται η έρευνα. Η παρούσα διπλωματική εργασία, διερευνά με ποιο τρόπο η κεντρική αγορά της Μυτιλήνης αποτυπώνεται ως χώρος συλλογικής μνήμης, μέσω της προφορικής και της γραπτής ιστορίας από τη δεκαετία του 1960 ως τη δεκαετία του 1980. Η αστικοποίηση και οι οικονομικές και κοινωνικές μεταβολές αλλάζουν, όπως είναι φυσικό και το τοπίο της κεντρικής αγοράς αυτή την περίοδο. Με όχημα τα βιώματα των υποκείμενων από τη κεντρική αγορά της Μυτιλήνης την εικοσαετία από το 1960 ως το 1980, αναδύονται οι μνήμες της προσφυγιάς, τα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια, για να φτάσουμε στη μεταπολεμική περίοδο και στη μεταπολίτευση. Η ανθρώπινη εμπειρία εκφράζεται μέσα από ιστορίες, και ο χώρος της αγοράς, προσφέρει την εμπειρία της διαφορετικότητας που βιώνεται μέσω των καθημερινών πρακτικών. Η προφορική μαρτυρία των υποκειμένων, διαμεσολαβημένη από τη μνήμη, νοηματοδοτεί το χώρο της κεντρικής αγοράς στις δεκαετίες του ’60, του ’70 και του ’80. Τα υποκείμενα μέσω της προφορικής μαρτυρίας αναστοχάζονται το χώρο, τις σχέσεις τους με τους άλλους και τις πολιτισμικές διαδικασίες στις οποίες ήταν τοποθετημένοι, καθώς θυμούνται μέσω των κοινωνικών ομάδων στις οποίες τα ίδια ανήκουν. Με τον τρόπο αυτό, η μνήμη στο παρόν γίνεται πηγή ταυτότητας και διαδικασία διαμόρφωσης της ατομικής και συλλογικής υποκειμενικότητας. Αναδύονται διαφορές και ομοιότητες στον τρόπο που θυμούνται την αγορά έμποροι και καταναλωτές, άντρες και γυναίκες από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα, καθώς και άνθρωποι από τα χωριά. Οι ταξικές και έμφυλες προσεγγίσεις, όπως αναδεικνύονται μέσα από τις επίσημες αναπαραστάσεις, το αρχειακό υλικό και τις μνήμες των υποκειμένων. Η αγορά της Μυτιλήνης ως χώρος συναλλαγής (διαχρονικά) και επικοινωνίας των πολιτών τις δεκαετίες αυτές, λειτούργησε ως καταλύτης, έτσι ώστε να αφομοιωθούν καλυτέρα οι σαρωτικές αλλαγές στην καταναλωτική κουλτούρα. Οι μνήμες των ανθρώπων μας δίνουν την αίσθηση της μετάβασης από την κοινωνία της αυτάρκειας, σε μια κοινωνία της κατανάλωσης, μέσω του χώρου και των πρακτικών της αγοράς. Η μνήμη αφηγείται το χώρο της κεντρικής αγοράς της πόλης από το 1960 ως το 1980.