(Απο)μυθοποιώντας τους ανδρισμούς του "περιθωρίου": μελετώντας αυτοβιογραφίες ρεμπετών στον Πειραιά του 20ου αιώνα

Abstract

Η παρούσα εργασία αποτελεί μία προσπάθεια μελέτης της συγκρότησης του ανδρισμού στα πλαίσια της κουλτούρας του ρεμπέτικου στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Για την διεξαγωγή της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τέσσερις αυτοβιογραφικές αφηγήσεις ρεμπετών που αναδείχθηκαν στον ρεμπέτικο κόσμο εκείνη την περίοδο στην πόλη του Πειραιά. Τα κείμενα μελετήθηκαν μέσα την οπτική του φύλου υιοθετώντας μία διαθεματική προσέγγιση που λαμβάνει υπόψιν την συνάρθρωση του ανδρισμού με την περιθωριακότητα, με τις πτυχές της οποίας συνδέθηκε η ρεμπέτικη κουλτούρα ιδιαίτερα κατά τα πρώτα χρόνια εμφάνισης της. Λαμβάνοντας υπόψιν τόσο τους λόγους περί αρρενωπότητας της περιόδου όσο και την εμπρόθετη δράση των ίδιων των υποκειμένων της έρευνας θα προσπαθήσω να εξετάσω τους τρόπους που συγκροτείται ο ανδρισμός στα πλαίσια της ρεμπέτικης κουλτούρας. Πιο συγκεκριμένα, θα μελετήσω από την παιδική ηλικία έως και τα τελευταία χρόνια της ζωής πως ο ανδρισμός νοηματοδοτείται από τους ίδιους τους ρεμπέτες μέσα από τις αυτοβιογραφίες τους, πως διαμορφώνονται οι ανδρικές σχέσεις ανάμεσα στους ρεμπέτες και μέσα από ποιες πρακτικές αξιολογείται κάποιος ως «ικανός άνδρας» για την ρεμπέτικη κουλτούρα. Καθώς η κουλτούρα του ρεμπέτικου και οι εκπρόσωποι του έχουν συνδεθεί με έναν περιθωριακό τρόπο ζωής θα προσπαθήσω να εξετάσω στα πλαίσια της εποχής πως οι αφηγητές συνομιλούν με αυτούς τους λόγους, πως αντίστοιχα αναμετρώνται με τις κανονιστικές αξίες της περιόδου και πως τελικά ο ανδρισμός διαμορφώνεται μέσα από αυτές τις διαδικασίες.